به تازگی شرکت Bitmain دستگاه ماینر جدیدی به نام Antminer KS3 را معرفی کرده است که در شهریور ماه امسال روانه بازار خواهد شد در توضیحات دستگاه اینگونه آمده است که این دستگاه در حال حاضر درآمد روزانه 2700 دلاری دارد و با قدرت 8.3 تراهش قادر است ارزدیجیتال کسپا با نماد اختصاری KAS را استخراج نماید.
مشخصات کلی دستگاه KS3
این دستگاه با برق مصرفی 3188 وات جزئی از ماینرهای پرمصرف است. همچنین این دستگاه دارای دو فن و با نام اختصاری KS3 می باشد.
به تازگی توییت هایی در رابطه با این دستگاه در بین مردم ترند شده است که برخی کاربران توصیه بسیار جدی کردهاند که به هیچ عنوان روی این دستگاه سرمایه گذاری نکنید. با این حال گمانه زنی هایی در رابطه با این دستگاه وجود دارند که برخی میگویند شاید چند روز اول درآمد 2000 دلاری را داشته باشید ولی چند وقت بعد این درآمد نزولی خواهد شد و به 5 دلار خواهد رسید.
اگر در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت داشته باشید، احتمالا با عبارت وایت پیپر (White Paper) آشنایی دارید و به گوشتان خورده است. در این مقاله، وب سایت هلدینگ BCC قصد دارد به بررسی یک سوال مهم و ابعاد آن بپردازد. وایت پیپر ارز دیجیتال (white paper) چیست و چگونه آن را مطالعه کنیم؟
آشنایی با وایت پیپر
وایت پیپر (Whitepaper) در حوزه ارزهای دیجیتال سندی چند صفحهای است که در آن، توضیات تکمیلی جامع از یک پروژه غیر متمرکز ارائه شده است. این پروژه که در حوزه ارزهای دیجیتال یا شبکه مبتنی بر بلاک چین است همچون معرفی نامهای است که به طرح مشکل یک شرکت یا سازمان پرداخته و برای خواننده بیان میکند که از چه روش و راههایی قرار است مشکل را برطرف کند. این اطلاعات توضیحاتی از محصول، فناوریهای مورد استفاده در آن و مشکلاتی که قرار است مرتفع سازد را شامل میشود. علاوهبر این جزئیاتی در مورد توکن دیجیتال نیز ارائه میدهد و اطلاعاتی در مورد نقشه راه و تیم توسعه دهنده در آن قید میشود.
اهداف وایت پیپر
همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم وایت پیپر در واقع یک فایل یا سندی است که برای شما به مانند یک نقشه راه است. این سند در مورد ارز مورد نظر شما و فناوری حمایت کننده از آن اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می دهد.
این سند به شما نشان می دهد که قرار است این محصول چه مشکلی را برطرف نماید. به عبارتی شما با مطالعه وایت پیپر هدف ارز را متوجه می شوید.
از طرفی تمام اطلاعات مورد نظر در باره تیم توسعه دهنده، اطلاعات در مورد توکن دیجیتال و بسیاری موارد دیگر که نقشه راه را مشخص می کنند با مطالعه این سند برایتان مشخص می شود.
بخشهای مختلف یک وایت پیپر چیست ؟
اگرچه وایت پیپر یک مقاله علمی صرف نیست و هدف از نوشتن آن توضیح اهداف و فعالیتهای پروژه به منظور جذب سرمایهگذاران است اما مفاهیم و تکنولوژیهای ارائه شده در آن کاملا به زبان علمی نگارش میشود و ساختار ارائه مطالب در آن نیز مشابه با مقالات علمی است. ساختار ازپیشتعیین شده برای نوشتن وایت پیپر وجود ندارد اما بیشتر سفیدنامههای معتبر شامل مواردی هستند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
خلاصه (Abstract): سفیدنامهها همانند مقالات علمی با خلاصه شروع میشوند. در قسمت خلاصه یک چکیده از پروژه ارز دیجیتال و برنامهها و اهداف آن ارائه میشود. وظیفه چکیده ایجاد آشنایی اولیه با پروژه و ترغیب کاربران برای مطالعه ادامه وایت پیپر است.
مقدمه (Introduction): مقدمه شامل مباحث پایهای ارزهای دیجیتال و تکنولوژیهای استفاده شده در آن است. معمولا در این بخش به مشکلات و معایب موجود در پروژههای قبلی اشاره میشود تا در بخشهای بعدی راهحل پروژه برای این مشکلات معرفی شود.
تعریف مشکل و ارائه راهحل (Problem and Solution): در این قسمت مشکل اصلی که پروژه به دنبال حل آن است با جزئیات معرفی میشود و راهحلهای احتمالی گذشته همراه معایب و مشکلات آنها بررسی میشود. پس از آن راهحل پروژه برای حل این مشکل معرفی میشود.
جزئیات فنی (Technical Details): در این بخش تکنولوژی و علم استفاده شده برای ارائه راهحل توضیح داده میشود. این بخش میتواند شامل فرمولها و مفاهیم سخت و پیچیدهای باشد که البته سعی میشود تا حد ممکن به زبان ساده نوشته شود.
توکنومیکس (Tokenomics): این بخش مربوط به بررسی توکنهای پروژه ارز دیجیتال و متغیرهای اقتصادی مرتبط با آن است. در این بخش کاربردهایی که توکن در پروژه دارد، میزان عرضه آن، نحوه عرضه و طریقه کسب درآمد از ارز دیجیتال پروژه توضیح داده میشود.
نقشه راه پروژه (ًRoadmap): نقشه راه پروژه برنامه آتی پروژه را برای مدت زمان معینی نشان میدهد. نقشه راه اولویت پروژه را به همراه برنامه زمانی مدیران برای به اتمام رساندن فعالیتها نشان میدهد.
تیم توسعهدهنده (Team): در این بخش تیم اصلی پروژه که برای توسعه فعالیت آن کار میکنند معرفی میشود.
«مشاوران و سرمایهگذاران» (Advisors and Investors): در این بخش مشاوران و افراد و شرکتهای مطرحی که در پروژه سرمایهگذاری کردهاند معرفی میشوند.
جمعبندی (Conclusion): در انتهای سفیدنامه بخش جمعبندی وجود دارد که در آن خلاصهای از نتایجی که میتوان از پروژه گرفت ارائه میشود.
معروفترین وایت پیپر
آیا میدانید که وایت پیپر بیت کوین معروف ترین مورد در دنیای ارزهای دیجیتال است؟ ساتوشی ناکاموتو خالق بیت کوین است که بسیار ناشناس مانده است. در سال 2008 ساتوشی ناکاموتو گزارشی تحت عنوان «بیت کوین: یک سیستم پرداخت نقدی الکترونیک و همتابههمتا» را به عنوان نقشه راه بیت کوین منتشر کرد. با این کار تولد اولین ارز دیجیتال غیر متمرکز جهان صورت گرفت. و همگان با مطالعه این گزارش توانستند نقشه راه بیت کوین را مطالعه نمایند.
چرا مطالعه White Paper اهمیت دارد؟
سه دلیل عمده برای مطالعه وایت پیپرها وجود دارد:
کمک به درک پروژه و آشنایی اولیه با آن
آشنایی با مشکلی که پروژه قصد رفع آن را دارد و اینکه آیا قادر به رفع آن هست یا خیر
صحبت درباره اعتبار پروژه و اینکه آیا توکن معرفی شده ارزش سرمایهگذاری دارد یا خیر
با وجود ارائه تمام این اطلاعات، این حقیقت وجود دارد که خود تیم توسعه سند را تنظیم کردهاند و نباید به راحتی به مطالب آن اعتماد کنیم. بنابراین باید موارد معرفی شده را با دقت مطالعه کرده و بررسی کنیم که آیا درست هستند یا فقط جنبه جذب مخاطب دارند.
چگونه وایت پیپر یک پروژه ارز دیجیتال را پیدا کنیم؟
معمولا تمامی پروژههای ارز دیجیتال، وایت پیپر خود را در وبسایت رسمی پروژه خود بارگذاری میکنند و کاربران میتوانند با مراجعه به وبسایت فایل آن را به صورت رایگان دریافت کنند. در صورتی که نمیتوانید سایت مربوط به پروژه را پیدا کنید میتوانید به سایت «کوین مارکت کپ» مراجعه کنید و با جستجوی نماد ارز مورد نظر به صفحه آن در این سایت بروید.
جمع بندی و نتیجه:
در این مقاله برای شما توضیح دادیم که وایت پیپر چیست؟ بطور خلاصه وایت پیپرهای پروژه های کریپتو اولین قدم حیاتی برای جذب سرمایه گذاران به یک پروژه هستش . شما باید موارد ضروری بالا رو هنگام خوندن white paper در نظر داشته باشین. با خواندن وایت پیپرهای مختلف میتونین فهم حرفه ای تری از مزایا و معایب پروژه ها داشته باشین. در نهایت به گزیده ای بسیار مختصر از وایت پیپر بیت کوین گریزی زده شد که اولین و مهمترین سند در این حوزه است.
در این مقاله خیلی ساده توضیح میدهیم که استیبل کوین چیست و چطور قیمت آن همیشه ثابت میماند. در پایان هم انواع استیبل کوینها را با ارائه مثال بررسی میکنیم.
استیبل کوین چیست؟
ارز دیجیتال باثبات یا استیبل کوین یک نوع کریپتوکارنسی است که نوسان قیمت رمزارزها را ندارد. این نوع از ارزهای دیجیتال راهکاری ساده و امن برای انجام تراکنشهای مالی هستند. ارزش استیبل کوین به یک دارایی یا کالای پایدار وابسته است و ارزش ای کوین همواره به پشتوانه آن گره خورده است.
استیبل کوینها چگونه کار میکند؟
بیشتر استیبل کوینها از ارزهای فیات در بیشتر موارد دلار آمریکا به عنوان پشتوانه استفاده میکنند. معمولا کوینها با ضریب ۱: ۱ نسبت به دلار عرضه میشود. نوسان شدید قیمت در دیگر رمز ارزها استفاده از آنها را برای خرید روزانه را سخت میکند. در مقابل قیمت استیبل کوینها با ثبات است و یک یا دو درصد نسبت قیمت ارز فیات وابسته به آن اختلاف دارد.
اگرچه که بیشتر استیبل کوینها به دلار آمریکا وابسته هستند، اما برخی از روشهای دیگری استفاده میکنند. در حقیقت از هر ارز فیات میتوان به عنوان پشتوانهای برای رمز ارزهای باثبات استفاده کرد. این ارزهای دیجیتال میتوانند به قیمت کالا یا هر شاخص مالی دیگری وابسته باشند. در تمامی این مدلها، هدف استیبل کوینها یکسان است. ایجاد یک ارز دیجیتال با مزایای رمز ارزهایی مانند بیت کوین که تحت تاثیر نوسانات شدید قیمت قرار نمیگیرند.
تصویر تفاوت استیبل کوین و ارزهای دیجیتال مطرح بازار
انواع استیبل کوینها
استیبل کوینها بر اساس نحوه عملکردشان به ۵ دسته کلی تقسیم میشوند. برخی از آنها از ارزهای فیات بهعنوان پشتوانه استفاده میکنند؛ پشتوانه برخی از آنها داراییهایی مانند طلاست؛ ثبات قیمت برخی از آنها به پشتوانه ارزهای دیجیتال دیگر تأمین میشود و برخی از آنها از الگوریتمهایی خاص برای حفظ ثبات قیمت استفاده میکنند. برخی از استیبل کوینها مانند توکنهای رپد (Wrapped tokens) هم اساساً قیمت ثابتی ندارند و قیمت آنها وابسته به ارز دیجیتال پشتوانه آنها (مانند بیت کوین یا اتر) است.
استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات
این دسته از استیبل کوینها، ارزشی معادل ارزهای فیات رایج مثل دلار و یورو دارند و برای اینکه ارزش توکنهای شبکه معادل ارزهای فیات باشد، شرکتهای سازنده موظف هستند مقدار معادل توکنهای ایجاد شده را در بانکها و موسسات معتبر قفل کنند. بدین ترتیب، هر توکنی که شرکت به افراد مختلف میفروشد قابل بازخرید است و همین مساله امنیت سرمایهگذاری در این استیبلکوینها را نشان میدهد.در لیست زیر چند نمونه از ارزهای با ثبات با پشتوانه فیات را معرفی میکنیم.
تتر (USDT) با ارزش بازار ۶۲.۲ میلیارد دلاری، با اختلاف زیاد بزرگترین استیبل کوین با پشتوانه فیات محسوب میشود. دیگر استیبل کوینهای برجسته از جمله یواسدیکوین (USDC) متعلق به شرکتهای سیرکل (Circle) و کوین بیس با ۲۳ میلیارد دلار، بایننس یواسدی (BUSD) با ۹.۶ میلیارد دلار و دای (DAI) با ۴.۸ میلیارد دلار در ردههای بعدی قرار میگیرند.
استیبل کوین با پشتوانه دارایی
اگرچه استفاده از استیبل کوینهای با پشتوانه ارز فیات، ترید و معاملهگری در بازار ارزهای دیجیتال را بسیار سادهتر کرده است اما، ارزش ارزهای فیات نیز در برابر داراییهای فیزیکی مثل طلا متغیر است. به عبارتی، استفاده از استیبل کوینها برای حفظ ارزش دارایی ممکن است کارساز نباشد. برای حل این مساله، استیبل کوینهای با پشتوانه دارایی ایجاد شدهاند تا افراد بتوانند خرید و فروش داراییهای مختلف را به راحتی با استفاده از توکنهای ارز دیجیتال انجام دهند.
یکی از نمونههای مشهور استیبل کوین با پشتوانه دارایی، تتر گلد (XAUT) است که از سوی شرکت تتر عرضه شده است. هر واحد تتر گلد برابر با یک اونس طلای لندن است.
از نمونههای دیگر استیبل کوینهای با پشتوانه دارایی میتوان به پکس گلد (Pax Gold) و دیجیکس گلد (Digix Gold) اشاره کرد. پکس گلد یک توکن ERC۲۰ است که چارلز کاسکاریلا (Charles Cascarilla)، مدیرعامل پکسوس آن را ایجاد کرده است. این توکن با یک تروی اونس طلای خالص لندن پشتیبانی میشود.
استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال
استیبل کوینهای با پشتوانه ارز فیات و دارایی ثابت، اگرچه بسیاری از نیازهای بازار ارز دیجیتال را برطرف میکنند اما چون به صورت متمرکز اداره میشوند با ماهیت بازار ارزهای دیجیتال در تناقض هستند. برای استفاده از توکنهای این پروژه، باید به شرکت ارائه کننده این ارزها اعتماد کافی داشته باشیم که این اعتماد توسط نهادهای نطارتی دولتی انجام میشود.
یکی از معروفترین استیبل کوینهای با پشتوانه ارز دیجیتال، دای (DAI) نام دارد که ارزشی معادل یک دلار داشته و متعلق به پلتفرمی به نام میکردائو (MakerDAO) است. دای یک استیبل کوین غیرمتمرکز است و برای استفاده از آن نیازی به اعتماد به هیچ نهاد ثالثی نیست.
استیبل کوینهای الگوریتمی
آخرین نوع استیبل کوینها، استیبل کوینهای الگوریتمی هستند که از هیچ دارایی یا ارزی به عنوان پشتیبانی استفاده نمیکنند و از این جهت، از استیبل کوینها با پشتوانه ارز دیجیتال متفاوت هستند. در این پروژهها، ارزش توکنهای شبکه با تغییر مقادیر عرضه و تقاضای سکهها ثابت نگه داشته میشود و این تغییر به صورت اتوماتیک و الگوریتمی صورت میگیرد.
خانواده استیبل کوینهای بلاک چین ترا (Terra) از جمله مشهورترین استیبل کوینهای الگوریتمی بازار ارزهای دیجیتال هستند. پروتکل ترا، با تکیه بر راهکار مبتکرانه خود، مجموعهای از استیبل کوینهای جفتشده با ارزهای پرطرفدار بینالمللی مانند دلار، یورو، ین ژاپن و وون کره جنوبی را ایجاد و عرضه کرده است.
رپد توکن
یک توکن رپد (Wrapped Token) ارز دیجیتالی است که پشتوانه آن یک ارز دیجیتال دیگر است.رپد توکنها بر خلاف سایر روشها، توکنهای جدید با ارزش یک دلار ایجاد نمیکنند. در این حالت، توکنهایی هم ارزش و دقیقا معادل با توکنهای قفل شده ایجاد میشود با این تفاوت که شبکه بلاک چین توکن ایجاد شده و توکن اصلی متفاوت است.
چرا رمز ارزهای پایدار محبوب شدند؟
یکی از دلایل محبوبیت استیبل کوین ها از بین بردن ریسک عدم اطمینان کاربران به خصوص در هنگام تبدیل ارزها است. آنها نوعی ثبات و پیشبینیپذیری را که بسیاری از کشورها در تلاش برای دستیابی به آن هستند، ارائه میکنند. بر اساس همین رویکرد ونزوئلا برای مقابله با ابرتورم و بیثباتی سیاسی موجود در سیستم اقتصادی کشور تصمیم به راهاندازی ارز دیجیتال رمزنگاری شده خود گرفت.
مزیت استیبل کوین
کارمزد پایین، امنیت بالا، حفظ حریم خصوصی
دارایی با پشتوانه
استفاده از فناوری بلاک چین
استفاده از شفافیت و امنیت دفتر کل توزیع شده
سادگی
قراردادهای هوشمند
انعطاف پذیری
امکان استفاده از هر ارز فیات به عنوان پشتوانه استیبل کوین
معایب استیبل کوین
متمرکز بودن برخلاف هدف اصلی رمز ارزهایی مانند بیت کوین.
نیاز به شخص ثالث استیبل کوینها برای ایجاد اعتماد به یک نهاد نیاز دارند.
حسابرسی جداگانه
بازگشت سرمایه پایین
کمبود آموزش
گفتار پایانی در مورد استیبل کوین
در حال حاضر، ارزش استیبل کوین به میزان تقاضا و عدم توازن عرضه وابسته نیست. به همین خاطر، در دستهی ارزهای دیجیتال کم ریسک قرار میگیرد. از نگاهی دیگر، استیبل کوین در میان سایر ارزهای دیجیتال، پناهگاه امنتری برای جلوگیری از برجسته شدن ریسکهای معاملاتی شناخته میشود.
به همین خاطر است که از این نوع ارزها برای معاملات ایدهآل استفاده میشود. در صورتی که سایر کریپتو کارنسیها چنین قدرت زیادی برای معامله ندارند. پیشبینی میشود که استیبل کوینها در حال حل معایب خود هستند و ممکن است که بخش زیادی از سهام بازار را به خود اختصاص بدهند.
این روزها دیگر کمتر کسی را میتوان یافت که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت کند و حداقل برای یک بار هم که شده واژهای مثل «ان اف تی» (NFT) به گوشش نخورده باشد. در حقیقت شرایط به گونهای شده که در بیشتر سرخط خبرها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم حرف از ان اف تی یا توکن غیرقابل تعویض میشود.
NFT به زبان ساده
توکن NFT که مانند سایر ارزهای دیجیتال، در پلتفرم بلاک چین فعالیت میکند، این روزها یکی از محبوبترین و مورد بحثترین مفاهیم در دنیای ارزهای دیجیتال است. NFT ها یک نوع غیرقابل تعویض و اختصاصی از ارزهای دیجیتال هستند که میتوانند در زمینه های مختلف برای منحصر به فرد کردن این ارزها استفاده شوند. در این مطلب قصد داریم به بررسی ویژگیها و کاربردهای NFT به زبان ساده بپردازیم.
برای اینکه بدانیم NFT چیست، بحث را اینگونه آغاز میکنیم؛ در بازار دو نوع دارایی دیجیتال وجود دارد:
دارایی تعویضپذیر یا دارای همتا
دارایی تعویضناپذیر یا بیهمتا
دارایی تعویض پذیر چیست؟
همانطور که از نام این داراییها مشخص است، میتوانند به یکدیگر تبدیل شوند و ارزش تمام آنها یکسان است؛ شاید بهترین مثال از این نوع، یک دسته اسکناس باشد. آیا بین اسکناسهای صد دلاری تفاوتی وجود دارد؟ یا اگر کسی از شما درخواست پول خرد کند و معادل ارزش آن، به شما اسکناسی درشتتر تحویل دهد، متضرر خواهید شد؟ جواب به وضوح نه است. چرا که اشکال مختلف یک ارز فیات تعویضپذیر هستند و یا همتا دارند. بر اساس تعریف واژهنامه لاروس، واژه fungible «به چیزهایی اشاره دارد که مصرف شده و میتوانند با اقلام مشابه از نظر کیفیت و کمیت جایگزین شوند.»
اما اگر کسی از شما بپرسد قیمت تابلوی نقاشی چند است؟ شما باید بدانید منظور او کدام تابلوی نقاشی است؛ زیرا قیمت هر یک با دیگری متفاوت است. حتی قیمت یک اثر نقاشی با نسخه جعلی آن زمین تا آسمان فرق میکند؛ حتی اگر نسخهای باشد که با نسخه اصلی مو نزند. یک تابلوی نقاشی، اثری منحصر به فرد و بیهمتا و نسخه مشابهی از آن وجود ندارد. این پایه و اساس تعریف NFT است.
حال این مفهوم را به ارزهای دیجیتال تعمیم میدهیم؛ علی و محمد در کیف پولهای خود بیت کوین ذخیره کردهاند. آیا قیمت بیت کوین این دو باهم تفاوت دارد؟ خیر. پس بیتکوین یک کوین قابل تعویض است. اتریوم، بایننس کوین، XRP، کاردانو و تمامی ارزهای fungible، یک دارایی قابل تبدیل هستند و ارزش یک کوین اتر با دیگر کوین آن هیچ تفاوتی ندارد.اکنون تفاوت میان یک توکن قابل معاوضه با یک دارایی غیرقابل معاوضه را متوجه شدیم.
چه کسی NFT را اختراع کرد؟
در 3 می سال 2014، کوین مک کوی، هنرمند دیجیتال، اولین NFT شناخته شده “کوانتوم” را اختراع کرد. کوانتوم یک هشت ضلعی پیکسلی پر از اشکال مختلف است که به روشی کاملا خیرهکننده عمل میکند.
در اکتبر 2015 و در واقع 3 ماه پس از راه اندازی بلاک چین اتریوم، اولین NFT تکمیل شده به نام اتریا عرضه شد و بهطور زنده در DEVCON1، اولین کنفرانس توسعه دهندگان اتریوم در کشور لندن بهنمایش درآمد. اکثر 457 کاشی شش ضلعی قابل خرید و مبادله اتریا تا بیش از 5 سال فروخته نشد تا 13 مارس 2021 که NFT با تبلیغات انفجاری، مجدداً مورد توجه قرار گرفت؛ طی یک ترفند هیجانی، در عرض 24 ساعت، تمام کاشیهای نسخه فعلی و قبلی با ارزش جمعاً 4/1 میلیون دلار فروخت و باعث شد تا از آن پس NFTها همواره مورد توجه معاملهگران دیجیتالی قرار بگیرند.
چرا مردم حاضرند میلیونها دلار را صرف خرید چیزی کنند که بهراحتی میتوانند از آن اسکرین شات بگیرند یا دانلود کنند؟
بهاین دلیل که NFT به خریدار اجازه میدهد کالای اصلی را که شامل احراز هویت داخلی است، داشته باشد؛ در نتیجه این احراز هویت مالکیت این اثر را اثبات میکند و توسط دیگران قابلاستفاده نیست. در واقع، ارزش معنوی اثر با اعتبار و هویت هنرمند گره خورده است و آنها میپذیرند که تنها یک واحد از اثر مورد نظر به صورت NFT تولید و به خریدار اهدا کنند.
نحوه کارکرد NFT به چه شکل است؟
NFTها بخشی از بلاک چین اتریوم هستند و در نتیجه، ژتونهایی به شمار میآیند که اطلاعات اضافهای در آنها ذخیره شده است. البته در حال حاضر صدور توکنهای NFT در شبکههای بلاک چین دیگر مانند بایننس نیز قابل انجام است. اطلاعات اضافه شده به توکنهای غیر قابل معاوضه، بخش مهم توکنها را تشکیل میدهند و سبب میشوند تا هنر، موسیقی، ویدیو و مواردی از این دست را با فرمتهای مختلف عکس، فیلم و موسیقی پوشش دهند. از آنجایی که این رمزارزها، ارزشی را در خود حفظ و نگهداری میکنند، میتوان آنها را خرید و فروش کرد و مانند انواع مختلف آثار هنری، این ارزش توسط بازار و مکانیزم عرضه و تقاضا تنظیم میشود.
چرا ان اف تی NFT خریدار دارد؟
NFT ها میتوانند یک سرمایهگذاری مالی، یک خرید احساسی، یک کالای کلکسیونی یا روشی برای خریدار باشند تا مانند یک هنرمند یا یک برند، ارتباط بیشتری با خالق NFT داشته باشد. این شبیه به چگونگی جمعآوری تمبرهای پستی، سکههای قدیمی یا کلکسیون پروانهها توسط افراد است.
آیا ان اف تی NFT قانونی است؟
کد NFT یک دارایی با امضای دیجیتالی از طرف سازندهی آن است که با کمک رمز در هر سرور، مرورگر یا سیستمعاملی احراز هویت را انجام میدهد و آن را به روشی غیرمتمرکز تأیید میکند. بنابراین در این فضا هیچ سازمانی مسئول میزبانی NFT نیست. برای مثال اگر یک NFT برای بلیت یک کنسرت ساخته شود لازم نیست آن بلیت از طریق پلتفرمهای فروش بلیت مثل ایران کنسرت تأیید شود چراکه بهسادگی امکان تأیید آن در شبکه بلاک چین فراهم است.
کاربردهای NFT
قبل از پیدایش توکنهای غیرقابل تعویض، اگرچه قانون کپیرایت وجود داشت، ولی کپی کردن غیرقانونی آثار هنری دیجیتال، تقریبا امری آسان بود. توسعه NFTها، کاربردهای زیادی در زمینه آثار هنری کریپتویی، آیتمهای کلکسیونی دیجیتال، املاک و مستغلات، امور مالی و لجستیک و بسیاری حوزههای دیگر دارد.
کاربرد NFT در هنر
توکنهای غیر مثلی به حل مشکلات قدیمی کمیاب بودن آثار دیجیتال کمک کردهاند. هنر کریپتویی بخش عمدهای از ارزش خود را مدیون تعیین دیجیتالی اعتبار و مالکیت خود است. اگرچه همه میتوانند کاراکترهای CryptoPunk که بر بستر بلاک چین اتریوم است را مشاهده و بررسی کنند و تصاویر آن را هم ذخیره کنند، اما نمیتوانند مدعی شوند که مالک آن هستند.
کاربرد NFT در بازیهای رایانهای
فضای بازی و گیمینگ از تقاضای بسیار زیادی برای آیتمهای منحصر به فردی برخوردار است که قابل معامله باشند. کمیاب بودن این آیتمها تاثیر مستقیم بر قیمت آنها دارد. گیمرها نیز با ایده آیتمهای دیجیتالی و ارزشمند آشنا هستند. ریزتراکنشها و خریدهای داخل بازی، صنعت گیمینگ چند میلیارد دلاری ایجاد کردهاست که میتواند از فناوری بلاک چین و NFTها بهرهمند شود.
توکنهای بازیهای رایانهای ترکیبی از هنر، ویژگی کلکسیونی و کاربردهای مختلف را برای گیمرها به همراه دارند. هرچند هنوز در خصوص پیادهسازی و استفاده از توکنهای غیرمثلی در بازیهای رایانهای بزرگ فاصله زیادی باقی مانده است.
کاربرد NFT در موسیقی
همانند عکس یا ویدئو، میتوانید فایل صوتی را نیز به NFT ضمیمه کنید تا قطعه موسیقی کلکسیونی ایجاد شود. یکی از مشکلات بزرگ موسیقیدانان، دریافت سهم عادلانهای از فروش آثار خود است. اما حداقل دو روش برای دستیابی به یک نتیجه متعادل و مناسب وجود دارد :
پلتفرمهای پخش موسیقی بر بستر بلاک چین و رصد و پیگیری حق فروش بر بستر بلاک چین. رقابت با شرکتهای بزرگ و معروف موسیقی در خصوص سرویسهای پخش موسیقی برای پروژههای کوچک بلاک چین دشوار است. در این بین، پروژههای کوچکتر تصمیم میگیرند عمدتا با هنرمندان مستقل همکاری کنند.
ترکیب موسیقی با NFT ها یک ایده بسیار عالی برای استفاده از حوزه توکنهای غیر قابل تعویض است، اما بدون پشتیبانی شرکتهای معروف موسیقی ممکن است با مشکلات مختلفی مواجه شود.
کسب درآمد از برند شخصی و تجاری
علاوه بر کاربردهای بالا، NFTها به منبع درآمدی برای نامهای تجاری تبدیل شدهاند. به طور مثال، یک شرکت، تصویری مانند زیر را در یک بازار در کمتر از 30 دقیقه به فروش رساند. هر NFT فروخته شده شامل کارت هدیهای به میزان 500 دلار بود که صاحب اصلی میتوانست آن را خرج کند. اما این کارتها (تصاویر) در حال حاضر قیمتی برابر با 3500 دلار دارند و شامل هیچ کارت هدیهای هم نیستند.
به کمک NFT میتوان برای عکسها یا توییتها یا هر اتفاق منحصر به فرد دیگری نیز ارزش مشخصی را در نظر گرفت. به طور مثال، «جک دورسی» (Jack Dorsey) از بنیانگذاران تویتر، اولین توییت خود را به مبلغی برابر با 2,915,835.47 دلار به فروش رساند. بسیاری از پروژههای ارز دیجیتال در حوزه ورزش و سرگرمی نیز لحظههای خاص بازیکنان و تیمها را به توکنهای NFT تبدیل کرده و به فروش میرسانند. پروژههای ارز دیجیتال فن توکن از جمله این پروژهها هستند. اگرچه توکنهای اصلی این پروژه قابل معاوضهاند اما بسیاری از این پروژهها برای تقدیر از دارندگان توکنهای هواداری، NFTهای مربوط به بازیکنان و تیم خود را بین آنها توزیع میکنند که قابل خرید و فروش است.
عملکرد NFT
بر اساس گزارش سایت تحلیلی Nonfungible، اقتصاد NFT شاهد رشد شگفتانگیزی در طی چند سال اخیر بوده است. در نمودار زیر، شاخصهای مختلف فروش و رواج توکنهای بیهمتا در طی سالهای 2019 تا 2021 را مشاهده میکنید. واضحترین شاخص رشد این دسته، شاید حجم دلاری معاملات باشد که از 24 میلیون دلار در سال 2019، به بیش از 17 میلیارد دلار در پایان سال 2021 رسید.
عملکرد توکنهای NFT طی سالهای 2019 تا 2021
جمع بندی نهایی
اینکه توکنهای غیرقابل تعویض بخشی از آینده خواهند بود یا تنها یک فاز هیجانی کوتاه مدت هستند، مشخص نیست و باید منتظر ماند و دید. با این حال چیزی که هم اکنون با آن مواجه هستیم ورود شرکتها و افراد شناخته شده به این حوزه است و به نظر میرسد به این زودیهای تب و تاب NFT فرو نخواهد نشست.
ما نیز به منظور آشنایی شما با این فناوری، سعی کردیم در این مقاله با زبانی متفاوت در مورد NFT صحبت کنیم و یک بار برای همیشه بفهمیم که اصلاً این توکنها چه مفهومی دارند و کاربرد آنها چیست.
اگر یکی از مهمترین کاربردهای بیت کوین و اکثر ارزهای دیجیتال را بهعنوان روشی برای پرداخت و انتقال ارزش در نظر بگیریم، نوسانات شدید قیمت یکی از اصلیترین مشکلاتی است که این دست از داراییهای با آن روبهرو هستند. اما در دنیای کریپتو هیچ مانع و مشکلی دائمی نبوده و این موضوع نیز با ورود استیبل کوینها (Stablecoins) تا حد زیادی رفع شده است. استیبل کوینها در واقع نوعی ارز دیجیتال هستند که قیمتی ثابت داشته و به کاربران کمک میکنند در حالی که از مزایای امنیت و حفظ حریم خصوصی بهره میبرند، بدون نگرانی از نوسانات بازار معاملات و تبادلاتی پولی خود را انجام دهند. در همین راستا، شبکه بلاک چین ترا (Terra) با ایدههایی نوین و تحولآفرین در زمینه استیبل کوینها پا به عرصه رقابت با بزرگانی همچون تتر (Tether) و دای (DAI) گذاشته است.
یکی از ویژگیهای خاص استیبل کوینهایی که روی پلتفرم ترا ایجاد میشوند این است که برخلاف سایر استیبل کوینهای وابسته به ارز فیات، هیچکدام به نگهداری انبوهی از اسکناس در حسابهای بانکی یا ذخایر شرکت سازنده نیاز ندارند. ترا سعی میکند علاوه بر دلار ایالات متحده، از ارزهای فیات سایر کشورها مانند کره جنوبی، هند، ژاپن، چین، کانادا و بریتانیا نیز استفاده کند. جالب است بدانید که در حال حاضر حتی رانندگان تاکسی در مغولستان، استیبل کوین توگریک (Tugrik) دریافت میکنند که مبتنی بر بلاک چین ترا است.
علاوه بر موضوع استیبل کوینها، پروتکلهای گوناگونی روی این پلتفرم ایجاد شدهاند که هرکدام میتوانند دریچه جدیدی برای استفاده از خدمات مالی غیرمتمرکز (DeFi) باشند. برخی از این پروتکلها مانند انکور (Anchor) سود سالیانه قابلتوجهی را در اختیار کاربران قرار میدهند که در مقایسه با بسیاری از پلتفرمهای سهامگذاری رقمی جذاب محسوب میشود.
از سوی دیگر پروتکلهایی مانند میرور (Mirror) هم کمک میکنند تا کاربران از هر کجای جهان به سهام شرکتهای بزرگ ایالات متحده مانند گوگل و اپل دسترسی داشته باشند. البته فرایند کسب سود در پروتکل ترا میتواند با سهولت بسیار بالایی انجام شود و فقط با سهامگذاری توکن لونا (Luna) در کیف پول ترا استیشن (Terra Station) میتوان از این شبکه درآمد داشت.
با توجه به نقش مهمی که پلتفرم ترا و توکن لونا در جهان ارزهای دیجیتال بازی میکنند، در این مطلب قصد داریم شما را با جزئیات مختلفی از این پروژه آشنا نماییم.
*نکته بسیار مهم*
این مقاله صرفاً جهت آشنایی بیشتر با اکوسیستم ترا و ارز دیجیتال لونا نوشته شده است و هیچ یک از بخش ها نباید بهعنوان توصیه به سرمایهگذاری روی توکنها یا پروتکلهای این پلتفرم در نظر گرفته شود.
ترا چیست؟
ترا را میتوان بستر بزرگی برای عرضه استیبل کوینهای الگوریتمی و ایجاد زیرساخت مالی غیرمتمرکز برای پذیرش و گسترش ارزهای دیجیتال دانست. هدف نهایی این پلتفرم ایجاد جایگاهی مستحکم برای استیبل کوینها و ارزهای دیجیتال در زندگی روزمره افراد است، بدون اینکه کاربران مجبور باشند با پیچیدگیهای بلاک چین دستوپنجه نرم کنند و دانش خاصی از فناوری بلاک چین بدانند.
ترا رویکردی منحصربهفرد نسبت به استیبل کوینها دارد و ابزارهای مختلفی را در اختیار توسعهدهندگان قرار میدهد تا توکنهای خود را بسازند. در واقع، پلتفرم ترا را میتوان کارخانهای برای ایجاد استیبل کوینها دانست.
بر اساس دادههای وبسایت رسمی ترا، تاکنون استیبل کوینهایی همارز یورو، یوان چین، ین ژاپن، پوند بریتانیا، بات تایلند، دلار استرالیا، دلار سنگاپور، فرانک سوییس، توگریک مغولستان، وون کره جنوبی، روپیه هند، دلار کانادا و دلار هنگ کنگ ایجاد شدهاند و این فهرست قرار است بازهم ادامه پیدا کند.
ترا یواسدی (TerraUSD) یا بهاختصار UST مهمترین استیبل کوین این اکوسیستم و وابسته به دلار ایالات متحده است. در حال حاضر این استیبل کوین با قرارگرفتن در رتبه ۱۶ام جدول کوین مارکت کپ، به ارزش بازاری نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار رسیده است.
میلیونها نفر از استیبل کوینهای مبتنی بر ترا استفاده میکنند، بدون اینکه نیازی به تعامل مستقیم با پیچیدگیهای بلاک چین داشته باشند. موضوع دیگری که موجب جذب مخاطبان بیشتری به این زنجیره شده موضوع کارمزدهاست. کارمزد شبکه ترا بهصورت پیشفرض ۰.۱ درصد از مبلغ تراکنش بوده و در بیشترین حالت به ۱ درصد میرسد؛ این رقم حتی از کارمزد کارتهای اعتباری مانند ویزا و مسترکارت (بین ۲ تا ۴ درصد) نیز کمتر است.
اعتبار و حفظ جایگاه استیبل کوینهای ترا برخلاف بسیاری دیگر به ذخایر ارزهای فیات وابسته نیست؛ بلکه ثبات قیمت این استیبل کوینها با کموزیادکردن عرضه یا همان سیاست پولی منعطف (Elastic Monetary Policy) حفظ میشود.
از جنبههای گوناگونی، ترا مانند یک بانک مرکزی عمل می کند و میزان عرضه ارزهای خود را بهدقت تحت کنترل دارد.
این نکته را نباید فراموش کرد که وزنهٔ تعادل سیاست پولی شبکه ترا، توکن لونا (LUNA) است؛ دارایی باارزشی که نقش حاکمیتی را در این پلتفرم ایفا میکند.
تاریخچه و تیم سازنده
بلاک چین ترا محصول شرکت کرهای ترافورم لبز (Terraform Labs) است. این شرکت در سال ۲۰۱۸ توسط دنیل شین (Daniel Shin)، کارآفرین با سابقه در حوزه تجارت الکترونیک و دو کووان (Do Kwon)، دانشمند علوم رایانه که پیش از این سابقه فعالیت در شرکتهای اپل و مایکروسافت را داشته، ایجاد شده است.
وایت پیپر (White paper) ترا در سال ۲۰۱۹ با عنوان «پول ترا: ثبات و پذیرش» (Terra Money: Stability and Adoption) با همکاری چهار نفر از اعضای تیم از جمله دو کووان منتشر شد. ترا از تیم توسعه قدرتمند و فعالی بهره میبرد و همبنیانگذاران این تیم بهمنظور معرفی و گسترش پلتفرم خود در مصاحبهها و کنفرانسهای متعددی شرکت میکنند.
سرمایهگذاران و همکاران بزرگی مانند صرافیهای بایننس، هوبی (Huobi) و اکیاکس (OKEx) و همچنین شرکتهای سرمایهگذاری ارینگتون کپیتال (Arrington Capital)، لایت اسپید ونچرپارتنرز (Lightspeed Venture Partners) و پنترا کپیتال (Pantera Capital) در فهرست سرمایهگذاران این شرکت به چشم میخورند. بر اساس آمار وبسایت فورچن (Fortune)، رقم این سرمایهگذاریها نزدیک به ۲۱۰ میلیون دلار برآورد شده است.
ترا چگونه کار میکند؟
حفظ ثبات و عرضه استیبل کوینهای ترا بهشکلی کاملاً غیرمتمرکز بوده و این ویژگی مدیون الگوریتم ویژه این زنجیره است. ترا با سیستم دوگانهای به نام سینیوراژ (Seigniorage)، عرضه و ثبات زنجیره را کنترل میکند. این فرایند را میتوان به یک ترازوی سنتی تشبیه کرد؛ هرگاه کفه استیبل کوین پایینتر برود، ترا کفه دیگر را سنگینتر میکند تا تعادل میان دو کفه حفظ شود و هرگاه کفه استیبل کوین بالاتر برود بازهم ترا وارد عملشده و کفه دیگر را سبکتر میکند. ترازویی که در یک سمت آن استیبل کوین و در سمت دیگر ارز لونا قرار دارد.
پیشتر اشاره کردیم که عرضه استیبل کوینهای ترا منعطف است، یعنی اگر تقاضا برای استیبل کوین زیاد شود عرضه بیشتر میشود و با کاهش تقاضا، عرضه کاهش پیدا میکند. همچنین گفتیم که کاهش یا افزایش عرضه استیبل کوینها هم مثل یک ترازو به سنگینی کفه دیگر یعنی میزان عرضه توکن لونا بستگی دارد.
در واقع، برای ایجاد و افزایش عرضه استیبل کوین، توکن لونا سوزانده میشود و در مقابل، با کاهش و سوزاندن استیبل کوینها، عرضه توکن لونا بیشتر میشود.
این فرایند نهتنها موجب بهتعادلرسیدن عرضه و تقاضا میشود، بلکه ثبات قیمت استیبل کوینها را فراهم کرده و در عین حال سازوکاری تشویقی برای استفاده بیشتر از استیبل کوینهاست.
پس هرچه استیبل کوینها کاربرد و متقاضی بیشتری داشته باشند، توکنهای لونا بیشتری سوزانده میشوند و ارزش لونا و سرمایه سرمایهگذاران لونا بیشتر میشود.
مثالی از ارتباط دوطرفه بین لونا و استیبل کوینهای ترا
فرض کنید قیمت ۱ ترا یواسدی تا ۰.۹۸ دلار کاهش پیدا کرده و ۲ سنت کمتر از ارزش تعیینشده آن (۱ دلار) باشد. در این صورت، مشارکتکنندگانی که قصد دارند با فرایند آربیتراژ سود کنند و در اصطلاح به آنها آربیتراژور (Arbitrageur) گفته میشود، ۱۰۰ واحد ترا یواسدی به قیمت ۹۸ دلار خریداری میکنند و آن را به لونا تبدیل میکنند.
اکنون آربیتراژرها میتوانند ۱۰۰ دلار لونای خود را نگه داشته یا آن را به پول فیات تبدیل کنند. با آنکه در ظاهر این تبدیل و بهدست آوردن ۲ دلار، سود چندان قابلملاحظهای نیست؛ اما این روش در خریدهایی با حجم بالا، سود قابلتوجهی را نصیب آربیتراژرها میکند.
حال سؤال اساسی این است که ترا چگونه میتواند قیمت را در ۱ دلار ثابت نگه دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم در وهله اول، افزایش تقاضا برای ترا یواسدی توسط آربیتراژورها، موجب افزایش قیمت این ارز میشود. از سوی دیگر شبکه ترا هنگامیکه ترا یواسدی را به لونا تبدیل میکند، آن را میسوزاند؛ بنابراین، عرضه ترا یواسدی کم میشود و قیمت آن افزایش مییابد. در نهایت، هنگامیکه قیمت به ۱ دلار برسد، فرصت آربیتراژکردن بسته میشود.
توکن لونا چیست؟
لونا توکن بومی پلتفرم ترا است. سقف عرضه لونا یک میلیارد واحد است. اگر شبکه بیش از یک میلیارد لونا ایجاد نماید، ترا واحدهای اضافه را میسوزاند تا عرضه این توکن دوباره به تعادل برسد.
در زمان نگارش این مطلب، لونا با قیمتی معادل با ۸۸.۷۰ دلار و ارزش بازاری معادل ۳۰ میلیارد دلاری در رتبه ۷ام کوین مارکت کپ (CoinMarketCap) جای گرفته است. باید به این موضوع توجه داشت که هرچه بر تعداد اپلیکیشنها و استیبل کوینهای ساختهشده روی شبکه ترا افزوده شود، قیمت ارز بومی آن نیز رشد بیشتری خواهد داشت؛ زیرا همان طور که اشاره کردیم، لونا وسیلهای برای ثبات قیمت استیبل کوینهاست.
با افزایش استفاده از هر استیبل کوین شبکه ترا، بهای آن نسبت به دارایی پایه افزایش پیدا میکند؛ در نتیجه توکنهای لونا سوزانده میشوند و جای خود را به استیبل کوین میدهند. این کاهش عرضه لونا به افزایش بهای آن در بازار منجر میشود.
لونا نقش کلیدی در کاهش نوسانات قیمت استیبل کوینهای ایجادشده روی پلتفرم ترا دارد؛ اما این تنها ویژگی این دارایی نبوده و نقشهای مهمی از جمله سهامگذاری و حق حاکمیت نیز برعهده این ارز دیجیتال است.
حاکمیت در بلاک چین ترا
با داشتن لونا میتوانید در فرایند تصمیمگیری پلتفرم ترا شرکت کنید. پیشنهادات اعضای جامعه ترا برای ارتقا یا ایجاد برنامههای غیرمتمرکز (Dapp) به رأیگیری عمومی گذاشته میشود. هنگامی که این پیشنهادات به تأیید بیش از یکسوم اعتبارسنجهای اکوسیستم برسد، سرمایه موردنیاز برای توسعه پروتکل از سوی خزانهٔ ترا پرداخت میشود.
بر اساس وایت پیپر لونا، فرایند حاکمیت ترا بر مبنای هدفی ساده بنا شده است؛ تأمین سرمایه برای رفع مشکلات. از آنجا که موضوع پذیرش این شبکه به حل موضوعات تأمین سرمایه و حل مشکلات برنامههای غیرمتمرکز روی شبکه ترا وابسته است، بنابراین رسیدگی به این دو مسئله مهم جزو اولویتها و اهداف اصلی تیم توسعه ترا محسوب میشوند.
سهامگذاری در بلاک چین ترا چگونه است؟
بلاک چین ترا مبتنی بر الگوریتم اثبات سهامِ نمایندگیشده (Delegated Proof of Stake) است. اثبات سهام نمایندگیشده نوعی از اثبات سهام است که بهروشی دموکراتتر و منصفانهتر از اعضای جامعه میخواهد به اعتبارسنج بعدی رأی دهند و آن را انتخاب کنند.
مانند الگوریتم اثبات سهام (PoS)، در الگوریتم اثبات سهامِ نمایندگیشده هم در هر بازه زمانی برای تولید بلاک، یک تولیدکننده بلاک با توجه به میزان ارزی که سهامگذاری میکند، انتخاب میشود. بنابراین هرچه اعتبارسنج، توکن لونای بیشتری در اختیار داشته باشد، قدرت بیشتری در فرایند سهامگذاری خواهد داشت. با این حال، بخش زیادی از سرمایه هر اعتبارسنج را اعضای جامعه تأمین میکنند. پس سرمایهای که در اختیار هر اعتبارسنج قرار دارد بهنوعی رأی به آن اعتبارسنج تلقی میشود.
در این الگوریتم شما توکنهای خود را به نمایندگی، به دست یکی از ۱۰۰ اعتبارسنج فعال میسپارید و در ازای آن پاداش دریافت میکنید. هر اعتبارسنج میتواند مشخص کند چه میزان از پاداش را به مشارکتکنندگانی که به آنها واگذارکننده (Delegator) گفته میشوند، اختصاص دهد.
سود فعلی سهامگذاری در این شبکه بر اساس دادههای اطلاعاتی وبسایت استیکینگ ریواردز (Stakingrewards)، سالیانه حدود ۶.۶ درصد است.
توجه داشته باشید که واگذارکنندگان علاوه بر پاداش، در جریمه اعتبارسنجها نیز شریک هستند. به این معنا که اگر بهعنوان واگذارکننده، اعتبارسنجی انتخاب شود که رفتار مخربی داشته باشد یا برای مدتی طولانی غیرفعال بماند، علاوه بر اعتبارسنج، واگذارکننده نیز جریمه خواهد شد و بخشی از سرمایه خود را به این دلیل از دست میدهد.
برترین کیف پولهای لونا
برای واریز و نگهداری داراییهای ارزشمند شبکه ترا، به کیف پولی احتیاج داریم که از ارزهای دیجیتال این شبکه پشتیبانی کند. در حال حاضر، کیف پولهای اندکی از بلاک چین ترا پشتیبانی میکنند. ترا استیشن اصلیترین کیف پول پشتیبان این شبکه است؛ بنابراین اگر شما هم قصد دارید علاوه بر واریز و نگهداری ارزهای دیجیتال به استخرهای سهامگذاری ترا بپیوندید، اولین گام، نصبکردن ترا استیشن است.
ترا استیشن
ترا استیشن کیف پول رسمی ترا و پل ارتباطی برای تعامل با این اکوسیستم است. با استفاده از این کیف پول میتوانید به داراییهای خود روی این شبکه دسترسی داشته باشید و در فرایندهای سهامگذاری و حاکمیت شبکه مشارکت کنید.
در ترا استیشن میتوانید علاوه بر ذخیرهکردن توکن لونا آن را با توکنهای UST یا سایر استیبل کوینها نیز مبادله کنید. در عین حال میتوانید توکنهای خود را بهنمایندگی بهدست یک اعتبارسنج بسپارید. ترا استیشن فرصتی را فراهم کرده است که کاربران بتوانند با این کیف پول به برنامههایی مانند میرور، انکور و تراسواپ (Terraswap) دسترسی داشته باشند.
تراکنشهای کیف ترا استیشن فوقالعاده سریع و تقریباً رایگان انجام میشود و در عین حال رابط کاربری سادهای نیز پیش روی کاربر قرار میدهد. در بخش داشبورد کیف پول میتوانید به برخی از دادههای درونزنجیرهای از جمله سابقه تراکنشها، حجم تراکنش، سود سهامگذاری و تعداد حسابهای فعال دسترسی داشته باشید.
این کیف پول غیرامانی (Non-Custodial) برای سیستمعاملهای ویندوز، مک، لینوکس، اندروید، iOS و همچنین افزونه مرورگر کروم عرضه شده است. علاوه بر این، ترا استیشن این قابلیت را در اختیار کاربران قرار داده تا بتوانند برای امنیت بیشتر داراییهای خود، آن را به کیف پولهای سختافزاری مانند لجر (Ledger) متصل کنند. برای دانلود ترا استیشن میتوانید به وبسایت اصلی ترا و سربرگ «Learn» مراجعه کنید.
در دنیای غیرمتمرکز بلاک چین، اگر داراییهای دیجیتالتان را از دست بدهید، هیچ نهادی نمیتواند برای بازیابی آنها به شما کمک کند. بنابراین علاوه بر انتخاب ایمنترین کیف پول، حتماً از عبارت بازیابی کلید خصوصی کیف پولتان نسخه پشتیبانتهیه کنید.
باید به این موضوع توجه داشت که کیف پول رسمی هر شبکه که تیم توسعه آن تأییدش کرده باشند، ایمنترین کیف برای نگهداری داراییهای آن شبکه است. ترا استیشن نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در حال حاضر امنترین گزینه برای نگهداری داراییهای شبکه ترا تلقی میشود.
با این حال، اگر ترجیح میدهید کیف پولی داشته باشید که از کوینهای دیگر هم پشتیبانی کند، میتوانید از گزینههای زیر استفاده کنید:
✓
توجه داشته باشید که XDEFI کیف پول رسمی ترا نیست.
چگونه لونا خریداری کنیم؟
بهترین راه برای داشتن لونا خرید آن از یک صرافی ارز دیجیتال است. برای این کار، خرید از صرافیهای ایرانی و خارجی پیش روی شما قرار دارد.
خرید از صرافی ایرانی
برای خرید از صرافیهای ایرانی عبارت «خرید Luna» را در گوگل جستوجو کنید تا فهرستی از صرافیهای ایرانی نمایش داده شود. پس از ثبتنام و احراز هویت در یکی از این صرافیها، میتوانید بهوسیله کارت بانکی ریال واریز کنید و در ازای آن توکن لونا بخرید.
خرید از صرافی خارجی
در عین حال میتوانید از یک صرافی ایرانی بیت کوین یا تتر خریداری کنید و پس از واریز به حسابتان در یک صرافی خارجی مثل کوکوین (Kucoin)، بیت کوین یا تتر را با توکن لونا مبادله کنید.
از آنجا که لونا، ارز دیجیتال تقریباً جدیدی محسوب میشود، به همین دلیل، برخی از صرافیهای ایرانی هنوز این ارز دیجیتال را وارد فهرست خود نکردهاند یا آن را با قیمت بالاتری نسبت به صرافیهای خارجی عرضه میکنند. در نتیجه، به نظر میرسد استفاده از روش دوم اغلب مقرونبهصرفه است.
البته توجه داشته باشید که بهعلت تحریمهای بینالمللی علیه ایران، بسیاری از صرافیهای خارجی به کاربرانی که از IP ایران استفاده میکنند، خدمات ارائه نمیدهند. علاوه بر این، در صورتی که صرافی موردنظر از شما بخواهد فرایند احراز هویت را طی کنید، احتمالاً با مشکل روبهرو خواهید شد. بنابراین پیش از شروع به کار با هر صرافی خارجی، حتماً از شیوه ثبتنام و نظارت صرافی بر هویت کاربران اطلاع کسب کنید.
بهترین پروژههای اکوسیستم ترا
در حال حاضر، بلاک چین ترا میزبان بیش از ۸۰ پلتفرم گوناگون در حوزههای مختلف دیفای از جمله خرید وفروش توکنهای غیرمثلی (NFT)، ارائه محصولات مشتقه، درگاه پرداخت، مرورگرهای بلاک چینی و سهامگذاری است. در بخش انتهایی این مقاله، به چند مورد از مهمترین پروتکلهای ایجادشده بر بستر ترا اشاره خواهیم کرد.
پروتکل انکور (Anchor)
توکن بومی: ANC
در مارس ۲۰۲۱ تیم ترا، پروتکل انکور را بهعنوان پلتفرمی برای سرمایهگذاری عرضه کرد و خیلی زود این مجموعه به یکی از محبوبترین محصولات حوزه دیفای تبدیل شد. در حال حاضر، ارزش کل قفلشده (TVL) در این پروتکل حدود ۸.۵ میلیارد دلار است که موجب شده این پلتفرم در بین ۱۰ پلتفرم برتر دیفای و بالاتر از یرن فایننس (Yearn.Finance) و سوشی سواپ (Sushiswap) قرار گیرد.
پروتکل میرور (Mirror)
توکن بومی: MIR
پروتکل میرور یکی دیگر از پروتکلهای دیفای مبتنی بر بلاک چین ترا است و برای ایجاد داراییهای مصنوعی طراحی شده است.
داراییهای مصنوعی نماینده داراییهای واقعی یا دیجیتالی مانند سهام، ETFها و ارزهای دیجیتال هستند و بهشکلی «آینهوار» (Mirrored) ارزش دارایی پایه را ارائه میدهند.
چای (Chai)
چای یکی از محبوبترین سیستمهای پرداخت در کره جنوبی با بیش از ۲.۵ میلیون کاربر و حجم معاملات بیش از ۲ میلیارد دلار است.
این اپلیکیشن که دنیل شین، هم بنیانگذار ترا، آن را مدیریت میکند گستردهترین کاربرد را در اکوسیستم ترا به خود اختصاص داده است و یکی از موفقترین برنامههای مبتنی بر فناوری بلاک چین به شمار میرود. صاحبان کسبوکار میتوانند با اتصال به API این سیستم پرداخت، تراکنشهای خود را با هزینهای اندک و سرعتی بالا انجام دهند.
تراسواپ (Terraswap)
تراسواپ اولین صرافی غیرمتمرکز و درونزنجیرهای در پلتفرم ترا است. تراسواپ یک پروتکل مبتنی بر بازارسازهای خودکار (AMM) و مشابه با سوشی سواپ یا یونی سواپ است؛ اما این صرافی بهطور ویژه برای مبادله توکنهای مبتنی بر شبکه ترا ایجاد شده است.
جمع بندی
هم اکنون، بخش عمدهای از کاربران ترا، شهروندان کره جنوبی هستند و چالش اصلی ترا عبور از مرزهای این کشور و گسترش مقیاسپذیری آن است. بهروزرسانیهای اخیر پلتفرم ترا که با افزایش تعاملپذیری این شبکه با سایر زنجیرهها همراه بوده، تا حد زیادی در این راستا گام برداشته است؛ اما هنوز راه زیادی تا پذیرش گسترده این شبکه وجود دارد.
البته با توجه به اینکه ترا از فناوری کازماس (Cosmos) استفاده میکند که در بسیاری از بلاک چینهای دیگر نیز به کار رفته است، احتمالاً میتوانیم شاهد فرصتهای بیشتری برای شبکه ترا در آینده باشیم. علاوه بر این، از آنجا که در سطح بینالمللی، قانونگذاری برای استیبل کوینها و پذیرش عمومی این محصولات دیجیتالی روند هموارتری را طی میکنند، میتوان به ایجاد فضای کافی برای رشد و بهبود پایگاه کاربری ترا خارج از مرزهای کره جنوبی نیز امیدوار باشیم.
در عین حال نباید از اهمیت و مزیت ثبات قیمت استیبل کوینها در فضای امور مالی غیرمتمرکز و پرداختهای مالی غافل بمانیم. اکوسیستم ترا تاکنون عملکرد قدرتمندی در زمینه همکاری با اپلیکیشنهای دیفای از خود نشان داده است. کارمزد شبکه ترا در حال حاضر حدود ۰.۱ درصد مبلغ تراکنش است؛ این میزان نسبت به کارمزد شبکه اتریوم که گاهی به ارقامی نزدیک به ۷۰ دلار میرسد مزیتی قابلتوجه برای ساخت و توسعه برنامههای غیرمتمرکز ایجاد میکند.
در مجموع، میتوان گفت شبکۀ تازهنفس ترا در حال پیمودن گامهای اولیه بوده و در موقعیت مناسبی برای رشد گستردهتر در آینده قرار گرفته است. با این همه، هیچچیز در دنیای ارزهای دیجیتال قابلپیشبینی نیست و تنها زمان میتواند میزان عملیشدن پتانسیلهای بلاک چین ترا را نشان دهد.
سولانا یک بلاک چین غیرمتمرکز است که هدف آن افزایش مقیاسپذیری در سطح جهانی همزمان با حفظ غیرمتمرکزبودن و امنیت است. سولانا از قراردادهای هوشمند نیز پشتیبانی میکند که بستر مناسبی برای نرمافزارهای غیرمتمرکز است. این بلاک چین خیلی زود جایگاه خود را در میان کاربران و توسعهدهندگان حوزه ارزهای دیجیتال باز کرد. ارز دیجیتال سولانا (SOL) با رشد چشمگیری که داشته است، اکنون در میان ۱۰ ارز دیجیتال برتر جهان است. سولانا با مقیاس پذیری و سرعت تراکنش بسیار بالا و در عین حال کارمزد بسیار پایین، خیلی زود به یکی از رقبای اصلی اتریوم تبدیل شد و به قاتل اتریوم معروف شد.
بلاک چین اتریوم میزبان نزدیک به ۳٬۰۰۰ پروژه و اپلیکیشن غیرمتمرکز است. از این رو، سولانا هنوز راهی بسیار طولانی برای نزدیکشدن به این آمار دارد؛ اما وجود بیش از ۳۵۰ پروژه روی این بلاک چین که بسیاری از آنها موفق و دارای آینده روشن هستند، ارزش آن را در میان کاربران بالا برده است.
در این مطلب ۱۰ پروژه برتر بلاک چین سولانا را معرفی کردهایم. همراه ما باشید تا با این پروژهها آشنا شویم.
موفقترین پروژههای سولانا در سال ۲۰۲۲
سولانا در سال گذشته یکی از موفقترینها در حوزه ارزهای دیجیتال بود. این بلاک چین که در مارس سال ۲۰۲۰ همزمان با همه گیری کرونا و تعطیلیهای متعاقب آن راهاندازی شد، مجبور بود برای تأثیرگذاری سریع در بازار با این همزمانی ناخوشایند مقابله کند. اما در نهایت موفق شد راه خود را به فهرست پنج ارز دیجیتال برتر از لحاظ ارزش بازار باز کند و سپس در میان ۱۰ ارز دیجیتال برتر تثبیت شود.
پروتکل لایه اول سولانا در مدت زمان ۲ ساله، توانسته انبوهی از توسعهدهندگان مستعد را جذب کند.در این مدت از حدود ۳۵۰ پروژه که بسیاری از آنها به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکنهای غیرمثلی (NFT) و وب ۳ اختصاص دارند پشتیبانی کرده است.
موفقیت سولانا توجه بزرگ ترین شرکت مدیریت دارایی دیجیتال جهان، یعنی گری اسکیل (Grayscale) را نیز جلب کرده است. این شرکت در سال قبل با تأسیس صندوق سولانا امکان سرمایهگذاری در ارز دیجیتال سولانا را برای مشتریان خود فراهم آورد. نکته قابل توجه این است که ارزش ارز دیجیتال سولانا در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۵٬۰۰۰ درصد رشد داشت.
امکان انجام تراکنش با سرعت بالا و هزینه پایین دو عامل اصلی موفقیت سولانا است. اکنون که بیش از دو سال از راهاندازی این بلاک چین گذشته است، بد نیست نگاهی به ۱۰ پروژه روی بلاک چین سولانا داشته باشیم که ارزش رصد کردن در سال ۲۰۲۲ را دارند.
سولایس Solice
میتوان گفت سولایس اولین متاورس واقعیت مجازی در بلاک چین سولانا است. که شبکههای اجتماعی، بازی و ارزهای دیجیتال را با هم ترکیب کرده است. بازیکنان میتوانند در این جهان مجازی جذاب شروع به ساخت بازیهای کوچک کنند. با انجام وظایف و مأموریتهای خاصی در قالب ارزهای دیجیتال پاداش دریافت کنند، و هر یک از داراییهای به دست آمده خود را از طریق بازار یکپارچه سولایس بفروشند.
سولایس دارای یک کیت توسعه نرمافزار (SDK) است که کاربران را قادر میسازد توکنهای غیرمثلی خود را بسازند و در بازیها از آنها استفاده نمایند. این در حالیست که پروژههای رقیب چنین ویژگی را ندارند. سولایس اخیراًٌ موفق به جذب بیش از ۴ میلیون دلار سرمایه از گروهی از شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر شد است. که از آیندهای روشن برای این پروژه حکایت دارد.
نووا Nova
پروژه نووا یک چهارچوب دارایی قابل برنامه نویسی است که به کاربران این امکان را میدهد پرتفوی داراییهای دیجیتال خود (شامل توکنهای غیرمثلی) را بسازند و به صورت خودکار از طریق چندین مکانیسم مختلف سود کسب کنند. این پروژه در سال گذشته برنده هاکاتون تابستانی سولانا شد.
جامعه مخاطبان این لایه مدیریت غیرمتمرکز، آن دسته از سرمایهگذاران خُرد هستند که از فرصت نکردهاند کسب سود در پروژههای امور مالی غیرمتمرکز تجربه کنند. نووا با اینکه روی بلاک چین سولانا ساخته شده است. قصد دارد برای افزایش سودآوری کاربران خود، از طیف وسیعتری از داراییها و بلاک چینها پشتیبانی نماید.
این پروژه عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) خود را در دسامبر سال گذشته در پلتفرم سولانیوم (Solanium) برگزار کرد و در طی آن موفق به فروش ۲۰۰٬۰۰۰ دلار توکن شد.
ریشو فایننس Ratio Finance
هدف ریشو فایننس این است که به سرمایهگذاران کمک کند تا استفاده بیشتری از نقدینگی سولانای خود داشته باشند. آن دسته از افرادی که میخواهند بازدهی بیشتری از توکنهای تأمین نقدینگی که در پلتفرمهای کشت سود قفل شدهاند کسب کنند، میتوانند از این پروژه کمک بگیرند.
ریشو فایننس مجهز به صندوقهای وثیقهای است که یک استیبل کوین اختصاصی به نام USDr آنها را مدیریت مینماید. این استیبل کوین برای بازپرداخت وام، سرمایه گذاری، یا پوشش بدهی خزانههای ریشو به کار میرود.
این پروژه در سال ۲۰۲۲ قصد دارد تجربه کاربری خود را بهبود دهد و امکان مشارکت در حاکمیت و محصولات مالی جدیدی را اضافه نماید تا در کاهش ریسک دیفای به کاربران کمک کند.
کرونی Crowny
خیلی از افراد بهدنبال راهی هستند که بتوانند در ازای همکاری با کسب و کارهای موردعلاقه شان پاداش بگیرند و از طرفی، خیلی از کسب و کارها هم هستند که علاقه مندند از برنامههای وفاداری واقعی و جذاب بهره مند شوند. پروژه کرونی که یک نرمافزار موبایلی است، این هدف را محقق کرده است. کرونی یک راهکار حریم خصوصی هم برای شرکتها و هم برای کاربران است.
کاربران با استفاده از این نرمافزار میتوانند نوع محتوایی که دوست دارند مشاهده کنند و زمان آن را تعیین کنند. همچنین شرکتها هم میتوانند از طریق ارسال اعلانهای موبایلی، بازاریابی مبتنی بر موقعیت مکانی و کدهای QR به جامعه هدف خود دسترسی داشته باشند.
توکن کرونی با نماد CRWNY نقشی محوری در این نرمافزار دارد. کاربرانی که در رویدادهای مرتبط با کسب و کارهای موردعلاقه خود شرکت کنند، توکن کرونی دریافت مینمایند.
الدرین Aldrin
الدرین یک صرافی غیرمتمرکز است که اخیراً حجم معاملات روزانه آن از مرز ۲۰ میلیون دلار عبور کرده است. این پلتفرم امکانات بسیار زیادی نسبت به یک صرافی غیرمتمرکز دارد. الدرین توکنی با نماد RIN دارد که برای تشویق به مشارکت بیشتر در اکوسیستم به کار میرود. این پلتفرم قصد دارد به زودی یک صرافی متمرکز نیز راهاندازی کند.
در این پلتفرم کاربران میتوانند با سهامگذاری توکن RIN پاداش دریافت نمایند. این پاداش از محل کارمزدهای پلتفرم تأمین میشود. توکن RIN ابزار مشتقهای به نام sRIN نیز دارد. همچنین کسانی که در تأمین نقدینگی این صرافی مشارکت نمایند و معاملات آن را تسهیل کنند، پاداش دریافت میکنند.
ریسفای RaceFi
عنصر محوری بیشتر متاورسها، سرزمینی هیجان انگیز است که آماده اکتشاف است؛ اما ریسفای از این جهت با اکثر متاورس ها تفاوت زیادی دارد. ریسفای که اولین مسابقه ماشین رانی مبتنی بر هوش مصنوعی در بلاک چین سولانا است، سفری مجازی است که با ماشین انجام میشود. این بازی از انواع مختلفی از مسابقات، از جمله بازیکن در مقابل بازیکن (PvP) و بازیکن در مقابل محیط (PvE) پشتیبانی میکند.
همچنین ریسفای با امکان مالکیت داراییهای درون بازی مثل گاراژها، تالارهای نمایش، میدانهای مسابقه و تابلوهای تبلیغاتی، فرصتی نوین برای کسب درآمد بازیکنان فراهم مینماید. قرار است ریسفای در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ راهاندازی شود. فضای آن تازه و متفاوت خواهد بود که همین باعث روند رو به رشد آن میشود. این بازی مسلماً برای عاشقان ماشین در سراسر دنیا جذاب خواهد بود.
پورت فایننس Port Finance
پورت فایننس یک پروتکل بازار پول غیرحضانتی است که خدماتی شامل وام دهی با نرخ سود متغیر، وام دهی با نرخ سود ثابت، و تبادل نرخ سود را وارد اکوسیستم سولانا کرده است. خالقان این پروتکل تیمی از مهندسان گوگل، فیسبوک و مایکروسافت هستند.
ساختار پورت فایننس مبتنی بر یک پروتکل وام دهی است که ساختارش شبیه کامپاند فایننس (Compound Finance) در بلاک چین اتریوم است. بر این اساس، پورت فایننس به کاربران این امکان را میدهد که با وثیقهای کمتر وام بیشتری دریافت کنند. کاربران همزمان میتوانند از سرعت بسیار بالای شبکه سولانا بهره مند شوند.
پورت فایننس در اقدامی قصد دارد در سال جاری میلادی با استفاده از بازارساز خودکار ریدیوم (Raydium AMM)، معاملات اهرم دار را با یک کلیک امکان پذیر نماید. همچنین این پلتفرم قصد دارد پشتیبانی از کشت سود اهرم دار را نیز گسترش دهد.
ران نود RunNode
ران نود یک پروتکل نود و سهامگذاری با تکنیک فراخوانی از راه دور (RPC) است که میخواهد توسعهدهندگان را از دیگر بلاک چینها به سمت سولانا جذب کند. این پروتکل مجهز به تحلیل عمقی، مقیاسپذیری خودکار و اتصالهای قابلاعتماد و امن است و میتوان از آن برای راهاندازی تقریباً همه پروتکلهای دیفای مثل پلتفرمهای وامدهی، صرافیهای غیرمتمرکز، بازارهای توکن غیرمثلی، تجمیعکنندگان سود، ارزهای دیجیتال میممحور و پروژههای گیمفای (gamefi) استفاده کرد.
روند ثبت نام در ران نود بسیار آسان است. کافی است یک نام کاربری و رمز عبور وارد کرده و سپس برنامه موردنظر خود را انتخاب کنید. ران نود سال ۲۰۲۱ در یک دوره جذب سرمایه ۸.۱ میلیون دلار جمعآوری نمود و عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز خود را روی لانچ پد سولستارتر (Solstarter) در بلاک چین سولانا انجام داد.
دیفای لند DeFi Land
دیفای لند نیز یکی از برندگان هاکاتونهای قبلی سولانا است. این پلتفرم در قالبی خلاقانه، کشت سود را با کشاورزی سنتی شبیه سازی کرده است. دیفای لند در عین حال عناصر مرتبط با بازی مثل توکنهای غیرمثلی تحت مالکیت کاربران و بازی برای کسب درآمد را نیز ارائه کرده است.
مکانیسم بازی برای کسب درآمد دیفای لند به این شکل است. که شرکت کنندگان میتوانند وظایفی مثل کشاورزی، ماهیگیری و دامداری را انجام دهند یا با دیگر بازیکنان رقابت کنند. چنین عناصری در پروتکلهای کشت سود اولیه وجود نداشت.
در حال حاضر دیفای لند با پروژههای بسیاری ترکیب شده است، از جمله با سولفارم (SolFarm)، اورکا (Orca) و ریدیوم (Raydium). فروش زمین مجازی دیفای لند بهشکل توکن غیرمثلی در ماه فوریه سال جاری میلادی انجام شد. این پلتفرم قصد واگذاری حاکمیت به کاربران را نیز دارد. علاوه بر این، دیفای لند میخواهد پشتیبانی از دیگر بلاک چینها را هم به امکانات خود اضافه نماید.
ویل مپ WhaleMap
کسانی که در فضای ارزهای دیجیتال بودهاند با پرسشهایی مانند این سوالات آشنا هستند. آیا هولدرهای بلندمدت در حال فروش هستند؟ سرمایهگذاران بزرگ در چه قیمتی در حال خرید و جمعآوری ارزهای دیجیتال هستند؟ آیا علت تکاپوی بیش از حد بازار، طمع سرمایهگذاران است؟
ویل مپ دقیقاً برای پاسخ به این سوالات طراحی شده است. تیمی از فیزیک دانها و طراحان این پلتفرم را که مبتنی بر داده است، تأسیس کردهاند. ویلمپ تراکنشهای خام بیت کوین را در زمان واقعی از چندین نود استخراج میکند. بعد از آن، اطلاعات حاصل از تحلیل این تراکنشها مانند حجم فروش نهنگها و الگوی آنها را جمع آوری میکند. تا چشمانداز سرمایهگذاران را مشخص کند.
سولانا اولین بلاک چینی است که ویل مپ قصد دارد خدمات خود را به آن گسترش دهد. ویل مپ یک برنامه عضویت رایگان نیز دارد. اما برای ارائه خدمات بیشتر ماهانه ۹۹ دلار هزینه باید پرداخت کنید. البته برای کاربرانی که استفاده مناسبی از اطلاعات این پلتفرم داشته باشند، ماهانه ۹۹ دلار کاملاً ارزش دارد.
جمع بندی کلی
سولانا در مسیر خود برای رقابت با اتریوم، با فراهمکردن مقیاسپذیری و سرعت بالا، فضایی را برای توسعهدهندگان ایجاد کرده است. که بتوانند انواع مختلفی از نرمافزارهای غیرمتمرکز را روی این بلاک چین توسعه دهند. تاکنون بیش از ۳۵۰ پروژه در حوزههای مختلف مانند دیفای، صرافیهای غیرمتمرکز، وب ۳، پخش آنلاین و دیگر حوزههای مرتبط با بلاک چین و ارزهای دیجیتال روی سولانا ساخته شده است.
در این میان پروژههای سولایس، نووا، ریشو فایننس، کرونی، الدرین، ریسفای، پورت فایننس، راننود، دیفای لند و ویلمپ توانستهاند عنوان ۱۰ پروژه برتر سولانا را به خود اختصاص دهند. اینها پروژههایی هستند که در سال ۲۰۲۲ ارزش رصدکردن را دارند.
بلاک چین سولانا در فرصت کمی بیش از دو سال توانسته است توجه بسیاری از توسعهدهندگان را در دنیای ارزهای دیجیتال و دیفای جلب کند. وجود این پروژهها در سولانا و حضور ارز دیجیتال سولانا در میان ۱۰ ارز دیجیتال برتر بهلحاظ ارزش بازار میتواند نویددهنده آیندهای روشن برای این بلاک چین باشد.