طرح پانزی
طرح پانزی Ponzi درست بعد از اینکه چارلز پانزی، کلاهبردار ایتالیایی، به آمریکای شمالی مهاجرت کرد و با سیستم پولی تقلبی و جعلی خود مشهور شد، شکل گرفت. در اوایل سال 1920 بود که آقای پانزی توانست هزاران قربانی را گول بزند. طرح وی، بالای یک سال اجرا شد. به طور کلی، طرح پانزی یک سرمایه‌گذاری تقلبی است. نحوه کار بدین شکل است که سرمایه‌های افراد قدیمی، به واسطه جمع‌آوری پول از سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود. مشکل طرح پانزی این است که به سرمایه‌گذاران لایه‌های آخر، هیچ پولی پرداخت نمی‌شود.
روش کلاهبرداری طرح پانزی
با وجود اینکه جزئیات انجام هر طرح پانزی متفاوت است؛ اما به‌طور کلی تمام کلاهبرداری‌هایی که با این روش انجام می‌شوند از یک چارچوب مشخص استفاده می‌کنند.
- وعده پرداخت سود در تبلیغات
در اولین مرحله شرکت‌ها شروع به تبلیغات گسترده در فضای مجازی می‌کنند. هدف از این تبلیغات که وعده پرداخت سود تضمینی به افراد را دارند، جذب اولین گروه سرمایه‌گذاران است.
- واریز سود اولیه با هدف جلب اعتماد
در مرحله دوم برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و جذب افراد بیشتر سودها به طور منظم به حساب‌‌ها واریز می‌شود. این سودها با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید به افراد پرداخت می‌شود.
- تشویق سرمایه‌گذاران به دعوت از افراد جدید
در مرحله سوم و با گذشت زمان اعتماد افراد به سرمایه‌گذاری در این سیستم بیشتر می‌شود. اکنون سرمایه‌گذران قدیمی‌تر در کنار دعوت از دوستان خود پول بیشتری را نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین برخی افراد نیز با رویای پولدار شدن با فروش سرمایه‌های زندگی خود و یا دریافت وام وارد سرمایه گذاری می‌شوند.
- پایان چرخه ورود سرمایه‌گذاران جدید
این چرخه تا زمان ورود پول و سرمایه‌گذاران جدید ادامه پیدا می‌کند. پس پایان این روند و توقف چرخه کلاه بردارن که سرمایه بسیاری جمع کرده‌اند دستگیر یا متواری می‌شوند.
راه تشخیص کلاهبرداری پانزی چیست؟
شناخت یک طرح پانزی کار سختی نیست فقط به نکات زیر توجه کنید:
- سودهای نجومی و تضمینی
قول سودهای نجومی و تضمینی از خصوصیات اصلی یک طرح پانزی است.
- ناشناس بودن طراح
در یک طرح پانزی اطلاعات چندانی درباره تیم یا گرداننده وجود ندارد٬ توصیه به کاربران آن است که پس آشنایی با هر طرح سرمایه‌گذاری فوراً اسامی طراحان آن را در بیاورند و از طریق سرچ در موتورهای جستجو یا لینکدین، سابقه‌های تحصیلی طراح یا طراحان آشنا شوند.
- عدم شفافیت در فعالیت‌ها
یک کلاه برداری پانزی با شفافیت کامل توضیح نمی‌دهد که چگونه سود نجومی خود را به دست می‌آورد و چگونه آن را تضمین می‌کند.
- بدون اطلاعات تماس معتبر
طرح‌های پانزی به طور معمول آدرس و شماره تلفن‌های معتبری از خود اعلام نمی‌کنند. توصیه ما به کاربران آن است که همواره به کمک نقشه گوگل آدرس‌های اعلامی توسط شرکت‌ها را چک کنید. طرح‌های پانزی آدرس معتبر نمی‌دهند.
برای اطمینان از دوستان در خارج از کشور بخواهید به صورت حضوری در محل آن شرکت حاضر شوند.
- چک کردن طول عمر وب سایت
به کمک ابزارهای آنلاین می‌توانیم قدمت سایت و دامین را متوجه شویم. به اعتبار سایت‌های چند هفته‌ای حساس شوید!
نمونه‌ای از این ابزار که تاریخچه‌ی تغییرات وب‌سایت‌ها را نشان می‌دهد، سایت Archive.com است. فقط کافی است که در این سایت آدرس سایت مورد نظر را وارد کنید تا تغییرات آن سایت را از ابتدا به شما نشان دهد.
سایت آرشیو، نمایش تاریخچه تغییرات سایت‌های اینترنتی
- روش‌های عجیب دریافت پول
مبالغ را از طریق درگاه‌های غیرقانونی یا ارزهای دیجیتال دریافت می‌کنند.
- نداشتن مجوزهای قانونی
حتی ممکن است که بعضی از این کلاهبرداران دارای مجوزهایی نیز باشند اما شما با برسی مجوزها میتوانید متوجه شوید که آیا مجوزشان با نوع فعالیت آن‌ها هم‌خوانی دارد یا نه.
آیا طرح‌های پانزی با طرح‌های هرمی تفاوت دارند؟
طرح هرمی شبیه به طرح پانزی است؛ زیرا این سیستم برای پرداخت بازده به سرمایه‌گذاران قبلی به جریان سرمایه‌گذاری‌های جدید متکی است. تنها تفاوت این دو سیستم در این است که طرح پانزی خود را به‌عنوان سرمایه‌گذاری قانونی بازاریابی می‌کند که با ارائه‌ی خدمات یا فروش محصولات سود کسب می‌کند؛ در‌حالی‌که در طرح هرمی، سودآوری به عملکرد شرکت نسبت داده نمی‌شود.
طول عمر طرح پانزی چقدر است؟
طرح پانزی تا زمانی ادامه می‌یابد که سرمایه‌گذاران جدید به اندازه کافی وجود داشته باشند یا طراح از میزان پول به‌دست آمده راضی شود. پس از اینکه مقدار زیادی پول جمع شد یا دیگر سرمایه‌گذاران جدید به اندازه نیاز وارد عرصه نشدند، طراح دیگر سودی پرداخت نمی‌کند. طبق قاعده تصاعد و جمعیت، معمولا یک طرح پانزی بیشتر از دو سال دوام نمی‌آورد.
آیا بیت کوین یک طرح پانزی است؟
بسیاری از افراد بی‌اطلاع یا بی‌اعتماد نسبت به بیت کوین در اظهار نظرهای خود راجبه آن به پانزی بودن بیت کوین اشاره می‌کنند. شما با کمی مطالعه و درک شبکه بلاک چین و تکنولوژی بیت کوین متوجه خواهید شد این سیستم با یک طرح پانزی اساسا در تضاد است. در واقع برخلاف یک طرح پانزی، شفافیت اطلاعات مهم‌ترین دستاورد فناوری بلاک چین و بیت کوین است.
جمع‌بندی
با پیشرفت تکنولوژی و گسترش بازار ارزهای دیجیتال هرروز باید شاهد طرح‌های پانزی بیشتر و جدید‌تری در این حوزه باشیم. کلاهبردارانی که با استفاده از نا آگاهی افراد در زمینه رمزارزها و دادن وعده سودهای کلان سعی در تشویق افراد به سرمایه‌گذاری دارند.
البته وجود و گسترش این طرح‌ها به معنای ناامن بودن شبکه بلاک چین و یا سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال نیست.