به احتمال زیاد شما هم از به‌هم ریختگی وال‌استریت و رشد غیرمنطقی سهام شرکت گیم استاپ (GameStop) خبرهایی را شنیده‌اید و شاید فکر کنید که این موضوع با عقل جور در نمی‌آید. بله حقیقت نیز همین است که این اتفاق با هیچ منطقی سازگار نیست. در این مقاله سعی شده تا جریان گیم استاپ و دلایل آن را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
داستان از این قرار است که در طی ماه‌های اخیر، سهام یک شرکت پخش بازی‌های ویدیویی به نام گیم استاپ، در بازار بورس آمریکا با رشد حیرت‌انگیزی مواجه شده است؛ این ماجرا تا آنجا پیش رفت که نگرانی بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای وال‌استریت، نهاد‌های قانون‌گذار ایالات متحده و حتی صاحبان قدرت در کاخ سفید را نیز برانگیخت.
شور و هیجان حاکم بر بازار سهام تا به آن جا رسید که بسیاری از کارگزاری‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی، محدودیت‌هایی را در خصوص انجام برخی از معاملات خاص با سهام گیم استاپ، برای مشتریان خود در نظر گرفتند.
این اتفاقات، در نهایت چند پرسش اساسی را برای سرمایه‌گذاران و ناظران به وجود می‌آورد:
- آیا بازار بورس آمریکا وارد حباب عظیمی شده است؟
- آیا نسل جدید معامله‌گران شایستگی این را دارند که فقط با چند اپلیکیشن ترید در تلفن‌های هوشمندشان، اینگونه بازار را مختل کنند؟
- آیا اصلاً مهم است که معامله‌گران جدید نسبت به سابقه‌دارها چقدر بی‌پرواتر عمل می‌کنند؟
در این حال، پیشتازان جنبش ۹۹ درصدی (جنبشی مردمی در آمریکا که نارضایتی‌های مدنی و اقتصادی مردم را بازتاب می‌دهند) از مشوقان و حامیان اصلی این جریان نوپا هستند و اعتقاد دارند که این اتفاقات نشان‌دهنده این است که وال‌استریت، صندوق‌های پوششی و اقلیت ۱ درصدی (که صاحب بیشترین منابع و قدرت ایالات متحده هستند) بالاخره به سزای اعمالشان خواهند رسید.
ماجرای سهام گیم استاپ چیست؟
سهام گیم استاپ در ماه اخیر، رفتار دیوانه‌واری را از خود به نمایش گذاشته است. حدود سه هفته قبل، قیمت آن تنها ۱۸ دلار بود، اما تنها در عرض چهار روز به دو برابر آن افزایش یافت. این رشد قیمت، طی چند هفته بی‌وقفه ادامه یافت تا اینکه روز سه‌شنبه (۷ بهمن) ارزش قیمتی آن باز دو برابر شد. در روز چهارشنبه قیمت این سهم مجدداً دو برابر شد و به ۳۴۷.۵۱ دلار رسید. امّا در نهایت سهام گیم استاپ در روز پنج‌شنبه تا ۴۴ درصد افت کرد و به ۱۹۳.۶۰ دلار رسید. با این حال، قیمت هر سهم گیم استاپ طی هفته‌های آغازین سال ۲۰۲۱، در مجموع ۹۲۸٪ رشد یافته است که این امر در نوع خود شگفت‌انگیز است.
شرکت گیم استاپ کجای این داستان است؟
شرکت گیم استاپ هنوز در تلاش برای تثبیت موقعیت متزلزل خود است. این شرکت مستقر در منطقه گریپ‌واین (Grapevine) تگزاس، بازی‌های ویدیویی را در بیشتر از ۵۰۰۰ فروشگاه به فروش می‌رساند و اکنون این در حالی است که همه‌گیری ویروس کرونا باعث دوری مشتریان از فروشگاه‌های سنتی و روی‌آوردن به خرید اینترنتی بازی‌ها شده است.
با این حال، بسیاری از معامله‌گران چشم‌انداز روشنی را برای گیم استاپ در نظر گرفته‌اند؛ به دلیل اینکه این شرکت در اوایل ماه گذشته بود که اعلام کرد که رایان کوهن (Ryan Cohen)، هم‌بنیان‌گذار شرکت چِوی (Chewy) – فروشگاه آنلاین لوازم حیوانات خانگی – به هیئت‌مدیره گیم استاپ پیوسته است. بسیاری از سرمایه‌گذاران اعتقاد دارند که با آمدن رایان کوهن، گیم استاپ در مسیر تحول دیجیتالی پیش خواهد رفت. اما تحلیلگران هنوز هم انتظار دارند که گیم استاپ، سال مالی آینده خود را هم با ضرر به پایان برساند.
ردپای شبکه اجتماعی ردیت، در ماجرای گیم استاپ
شبکه اجتماعی ردیت (Reddit) در تمامی اتفاقات پیش‌آمده برای گیم استاپ، سهمی انکارناپذیر دارد. با شیوع بیماری کووید- ۱۹ و خانه‌نشینی اکثریت مردم، تمایل به مشارکت در بازار سهام هم افزایش یافته و انجمن‌های آنلاین بسیاری نیز حول این موضوع شکل گرفته است.
علی‌الخصوص افرادی که در گروهی با نام WallStreetBets در ردیت عضو بودند، اصلی‌ترین نقش را در آغاز روند صعودی گیم استاپ ایفا کردند. بحث‌های آنها بیشتر حول محور ایده‌های اقتصادی برای معاملات پرسود، سرزنش یکدیگر برای معاملات بد و تشویق افراد به شرط‌بندی‌های بزرگ و جسورانه است. اعضای این گروه اخیراً یکدیگر را ترغیب کردند تا سهام گیم استاپ را آن‌قدر بخرند که قیمت آن نیز بی‌وقفه رشد کند.
ولی آیا این تنها دلیل رشد بیش از ۱۰۰۰ درصدی گیم استاپ است؟ مسلماً خیر!
اصلی‌ترین دلیل این اتفاق آن بود که بسیاری از صندوق‌های پوششی و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای وال‌استریت، سهام گیم استاپ را بی‌ارزش و منفور می‌دانستند و با شرکت در قراردادهای آتی فروش استقراضی (Short)، بر روی سقوط سهام این شرکت شرط‌بندی کرده بودند.
قرارداد فروش استقراضی (یا شورت) چیست؟
قراردادهای آتی فروش استقراضی، در حقیقت روشی جهت کسب درآمد از سقوط سهام است. به‌عنوان نمونه معامله‌گران در یک قرارداد شورت، یک سهم از گیم استاپ را از کارگزار قرض می‌گیرند و همان را می‌فروشند. سپس اگر قیمت این سهم مطابق پیش‌بینی آنها رفتار کرده و سقوط کند، دوباره در قیمت پایین‌تری سهام گیم استاپ را خریداری می‌کنند، قرض خود را به کارگزاری پس می‌دهند و مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش را به‌عنوان سود خود برمی‌دارند. در این نوع معامله، هرگونه افزایش قیمت باعث ضرر فروشندگان استقراضی می‌شود. سهام گیم استاپ، یکی از محبوب‌ترین سهام‌های وال‌استریت برای قراردادهای شورت بود!
کاهش ناگهانی فروش (Sort squeez) چیست؟
این دقیقاً همان اتفاق است که برای گیم استاپ افتاد. وقتی که سهامی زیر فشار سنگین فروشندگان استقراضی است، افزایش قیمت آن، وضعیت را به هم می‌ریزد. به این معنی است که با افزایش قیمت، فروشندگان مجبور می‌شوند برای جلوگیری از ضرر بیشتر، از قراردادهای شورت خود خارج شوند. برای انجام این کار، آنها باید سهام فروخته شده را هرچه سریع‌تر خریداری کنند که این کار نیز به‌نوبه خود قیمت سهام را بالاتر می‌برد و اینگونه یک حلقه تکرار ایجاد خواهد شد. این اثر، به اصطلاح کاهش ناگهانی فروش یا «شورت اسکوییز» نامیده می‌شود.
در ماه جاری و هم‌زمان با اینکه فروشندگان استقراضی گیم استاپ وارد چرخه کاهش ناگهانی فروش شدند، سرمایه‌گذاران خرده‌پا و تازه‌واردان بازار بورس نیز یکدیگر را به ادامه حرکت (خریدهای بیشتر در قیمت‌های بالاتر) تشویق می‌کردنند.
آیا سرمایه‌گذاران خرده‌پا واقعاً به ارزشمندی سهام گیم استاپ اعتقاد دارند؟
بخشی از بحث‌ها و اظهارنظرهای اولیه معامله‌گران در ماه‌های گذشته، به ارزش واقعی گیم استاپ ارتباط داشت. ولی به‌جرأت می‌توان گفت اتفاقات جدیدی که برای سهام گیم استاپ رخ داده است، هیچ ارتباطی با ارزش واقعی آن ندارد. در حقیقت، اتفاقات اخیر تحت تأثیر جنبشی می‌باشد که هدف اصلی آن، ضربه‌زدن به فروشندگان استقراضی (شورت‌کننده‌ها)، صندوق‌های پوششی و سایر مؤسسات مالی بزرگ است. افراد بسیاری این جنبش را پایان‌بخش سلطه نخبگان مالی بر بازار سهام می‌دانند؛ افرادی که سال‌های سال از زیان‌دیدن معامله‌گران عادی درحال کسب سود بودند.
یکی از کاربران ردیت با اشاره به نقش مخرب بازیگران بزرگ در اقتصاد آمریکا، «آنها» را دلیل تمامی رکودها و بحران‌های مالی دانست که «خودشان» با پول مالیات‌دهندگان و افراد عادی، از فشار‌های این رکود در امان مانده‌اند. او اینگونه نوشته است:
خرید سهام گیم استاپ هیچ ارتباطی به حرص و طمع ندارد؛ این جنبش درواقع راهی برای پس‌گرفتن حقوقمان است. حقوقی که پیش‌تر برای آن هزینه داده‌ایم.
ویا به‌عنوان نمونه‌ای دیگر، کاربر دیگری نوشته است:
این جنبش به‌خاطر آن است که ما مجبوریم حتی شب شکرگزاری و جمعه سیاه (بلک فرایدی) را نیز به‌ازای ساعتی ۹.۵۰ دلار کار کنیم.
ربط این اتفاق به قراردادهای آتی و معاملات اهرمی چیست؟
قراردادهای آتی و معاملات اهرمی، روش‌هایی هستند که معامله‌گران را با پول‌های به نسبت کم، به سودهایی نسبتاً زیاد می‌رسانند؛ البته به آن شرط که مسیر حرکت بازار را درست پیش‌بینی کنند و بر روی پیش‌بینی‌های درستی شرط ببندند. افراد زیادی از معامله‌گرانی که قیمت سهام گیم استاپ را بالا بردند، سرمایه‌گذاران تازه‌کار و کم‌سرمایه بودند.
وقتی که معامله‌گران با استفاده از مارجین (Margin) دست به خرید یک دارایی می‌زنند، در واقع از وام کارگزاری‌ها استفاده کرده‌اند که سود و ضرر آنها را چند برابر می‌کند. همچنین یک سرمایه‌گذار با استفاده از قراردادهای اختیار معامله (Options)، می‌تواند حق خرید یک سهام را در تاریخ مشخصی و با قیمتی مشخص، از آن خود کند. اگر قیمت سهام به هدف مورد انتظارشان برسد، سود بیشتری نسبت به خرید عادی و نقدی سهام عاید آنها می‌شود و البته در صورت تحلیل اشتباه روند قیمت هم، ضرر آنها چند برابر خواهد بود.
وال‌استریت ارزش نهایی گیم استاپ را چقدر می‌داند؟
بسیار بسیار پایین‌تر از قیمت فعلی آن!
برطبق تجربه، انتظار می‌رود که قیمت یک سهام در بلندمدت، رابطه مستقیمی با درآمد آن شرکت داشته باشد و در حال حاضر، چشم‌انداز درآمد گیم استاپ همچنان ابری است. بسیاری از تحلیلگران وال‌استریت، برای هر سهم گیم استاپ، قیمتی را در حدود ۱۵ دلار ویا حتی کمتر از آن را پیش‌بینی می‌کنند.
آیا فقط سهام گیم استاپ بازگشت قیمت را تجربه می‌کند؟
خیر!
از آنجایی که سرمایه‌گذاران به‌دنبال گیم استاپ‌های بعدی هستند، بسیاری از سهام‌های تحت فشار فروش استقراضی، مثل خطوط هوایی آمریکا، بلک بری (BlackBerry) و سایر سهام‌هایی که به تازگی روند نزولی داشتند، در این هفته نوسانات شدید قیمت را تجربه کردند.
آیا این اتفاقات روی شاخص‌های عمده بازار نیز تأثیر خواهد داشت؟
بسیاری از منتقدان جنبش اخیر، موفقیت بازار گیم استاپ و سایر شرکت‌های شبیه به آن را رد می‌کردند و اعتقاد داشتند که تأثیر این اتفاقات تنها برروی بخش‌های کوچکی از بازار محدود شده است. ولی سقوط شاخص‌های عمده سهام در روز چهارشنبه، زنگ هشداری را برای کل بازار سهام به صدا درآورد.
ضررهای شدید فروشندگان استقراضی، ممکن است آنها را مجبور کرده باشد که برای جمع‌آوری پول، بخشی از سایر سهام‌های خود را به فروش برسانند. تا آنجا که برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که ریزش ۲.۶ درصدی شاخص S&P500 در روز چهارشنبه، متأثر از همین اتفاق است. از ابتدای ماه اکتبر تا به حال، این بدترین ریزشی است که بازار بورس آمریکا تجربه کرده بود.
آیا کسی این اتفاقات را پیش‌تر پیش‌بینی کرده بود؟
شاید نه تا به این حد؛ ولی اپلیکیشن‌های مختلف کارگزاری مانند رابین هود (Robinhood)، ورود تازه‌کارها به بازار بورس را بسیار راحت‌تر کرده‌اند. حق کمیسیون‌های معاملات به صفر رسیده و مردم با تلفن‌های همراه هوشمند خود به‌راحتی می‌توانند وارد معاملات سهام شوند. با از بین رفتن هریک از این موانع، طرفداران حقوق مصرف‌کنندگان زمین بازی را نیز بزرگ‌تر می‌کنند. امّا همینطور آنها هشدار داده‌اند که آسان شدن بیش‌از‌حد معاملات، افراد تازه‌کار را به انجام معاملات بسیار زیاد و بیش‌از‌حد خطرناک سوق میدهد.
آیا قانون‌گذاران می‌توانند نقشی در این بازی ایفا کنند؟
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اینگونه اعلام کرده است که نوسانات بازار را به‌دقت زیرنظر خود دارد. این وظیفه SEC است که از دارایی‌های سرمایه‌گذاران محافظت کند و انتظار عمومی در وال‌استریت بدین‌گونه است که دارندگان سهام گیم استاپ، احتمالاً با کاهش قیمت این سهم در هفته‌های آتی، آسیب بسیار زیادی خواهند دید.
چستر اسپات (Chester Spatt) اقتصاددان ارشد سابق در SEC و استاد اقتصاد و امور مالی در دانشکده تجارت دانشگاه کارنگی ملون در رابطه با اتفاقات اخیر بازار سهام گفته است:
آنچه که این مورد را از سایر موارد مشابه متمایز کرده است، ارتباط میان سرمایه‌گذاران از طریق شبکه ردیت است، به دلیل اینکه آنها به یکدیگر فشار می‌آورند که قیمت گیم استاپ را بالاتر ببرند. با این تفاصیر نمی‌توان این حرکت کاربران را نمونه روشنی از دستکاری در بازار قلمداد کرد.
در پایان، شاید هیچ راهی برای جلوگیری از فشار بیش‌از‌حد خرید سهام توسط مردم و متضرر شدن آنها وجود نداشته باشد؛ ولی اسپات به‌عنوان راه حل جایگزین، پیشنهاد میدهد که ابتدا درباره خطرات حباب‌های اقتصادی و معاملات پرریسک و متعصبانه، به افراد تازه‌کار آموزش داده شود.
اسپات همچنین بیان کرده است:
بسیاری از مردم عادی، اکنون احساس قدرت می‌کنند و اعتقاد دارند که برای سرمایه‌گذاری، نیازی به مشارکت با بازیگران سنتی وال‌استریت ندارند. البته از حق نگذریم، مردم پیش‌تر هم چندان سود چشمگیری از مشارکت با بازیگران سنتی نبرده‌اند.
منبع: “apnews“