با وجود تغییر مداوم قوانین و وضع مقررات سختتر درباره صنعت استخراج یا ماینینگ بیت کوین در ایران، بحث های مختلفی درباره این فعالیت همچنان ادامه دارد. بسیاری از افراد با دید محتاطانه به این موضوع نگاه میکنند و عدهای آن را فرصتی بی نظیر میدانند. بااینهمه، سؤالها و ابهامهای فراوانی درباره درآمد استخراج بیت کوین در ایران وجود دارد.
اما و اگرهای استخراج بیت کوین
دریافت پاداش در ازای اشتراکگذاری قدرت محاسباتی کامپیوترهای قدرتمند برای تأیید تراکنشها و برقراری امنیت در شبکه بیت کوین تعریف سادهای از مفهوم ماینینگ یا همان استخراج است. استخراج بیت کوین ابتدا از کاری تفننی در سال ۲۰۱۰ به صنعتی چند میلیارد دلاری درحال حاضر (سال ۲۰۲۳) تبدیل شده است.
در زمانیکه بیت کوین ارزشی کمتر از یک دلار داشت، هر شخصی میتوانست با کامپیوتری معمولی تعداد زیادی بیت کوین را به سادگی استخراج کند؛ اما اکنون با گسترش شبکه و بالا رفتن سختی آن، استخراج سودآور بیت کوین فقط با دستگاههای صنعتی مخصوصی با نام «ایسیک» (ASIC) (در این لینک میتوانید دستگاه های موجود در سایت را خریداری کنید) امکانپذیر می باشد.
قدرت دستگاههای ایسیک چند برابر تجهیزات دیگر ماینینگ (CPU و GPU) می باشد. ازنظر راهاندازی و کارایی، این دستگاهها تفاوت زیادی با کامپیوترهای معمولی دارند. پس قدر مسلم در گام اول برای استخراج بیت کوین، باید دستگاههای استخراج مخصوص یا ایسیک را بخرید. دستگاه های سری M برند Whatsminer دستگاه های مناسبی برای استخراج بیت کوین هستند.
ماینینگ نیز مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر نیازمند ابزار و هزینههای جانبی است. برای استخراج بیت کوین علاوه بر دستگاههای صنعتی استخراج، به برق و تجهیزات دیگری مانند اینترنت و مودم همچنین به کیف پول ارز دیجیتالی برای ذخیره بیت کوین های خود نیاز دارید. اگر هم قصد دارید بهطورگسترده فعالیت کنید، به چند وسیله صنعتی ریزودرشت دیگر مانند استابلایزر (نوسانگیر برق) نیز نیاز پیدا خواهید کرد. همچنین تهویه مناسب یکی از مؤلفههای اصلی است که برای راهاندازی مزرعه (فارم) استخراج باید به آن توجه ویژهای نشان دهید. که برای تهویه و بی صدا کردن دستگاه ها در فارم میتوان از سایلنت باکس های موجود در بازار خریداری کرد.
سودآوری صنعت استخراج
حقیقت این است که ماینینگ یا استخراج بهمعنای زدن دستگاه به برق و ثروتمندشدن نیست. درواقع، مانند هر فعالیت صنعتی دیگری این کار نیز باید اصولی و با اطلاعات کافی انجام شود تا درآمد ماینرهای بیت کوین برای شما سودآور و ثروت آفرین باشد.
ازآنجاکه استخراج بیت کوین ریسکهای مختلف خود را دارد، نباید انتظار سود تضمینی داشته باشید. فقط وقتی ارزش بیت کوینهای کسبشده از مجموع هزینههای استخراج شما بیشتر باشد، این فعالیت سودآور و درآمدزا تلقی میشود. که به دلیل ارزان بودن انرژی در ایران (نسبت به کشورهای دیگر) از این صنعت در ایران استقبال زیادی شده است.
رویهمرفته، میتوان استخراج ارزهای دیجیتال را نوعی سرمایهگذاری دانست که سودآوریاش مستقیماً با زمان بازگشت سرمایه در ارتباط است. زمان بازگشت سرمایه به مدتزمانی گفته میشود که اصل پول سرمایهگذاریشده (هزینه دستگاه ها و تجهیزات مرتبط) بازگردد. درآمد بهدستآمده پس از این مرحله را میتوانیم «سود» بنامید. درادامه، به برخی از عوامل تأثیرگذار بر درآمد و سود حاصل از استخراج بیت کوین اشاره خواهیم کرد.
عوامل مؤثر بر درآمد استخراج بیت کوین
عوامل مختلفی بر استخراج سودآور بیت کوین تأثیرگذارند. برخی از این عوامل عبارتاند از: قدرت دستگاه استخراج و قیمت آن، مصرف انرژی و هزینه برق، سختی استخراج، کارمزد استخر استخراج و قیمت بیت کوین. درادامه، هرکدام از عوامل یادشده را جداگانه بررسی میکنیم.
قدرت استخراج و قیمت حدودی آن
در سالهای اولیه معرفی بیت کوین، این ارز دیجیتال با استفاده از کامپیوترهای شخصی و تنها با CPU یا کارت گرافیک (GPU) استخراج میشده است. با روی کار آمدن تراشههای قدرتمند مدارمجتمع برنامهپذیر یا ایسیک ها (ASIC) که قدرتی چند ده برابر CPU های کامپیوترهای معمولی داشتند، امروزه راهی به غیراز خرید دستگاه مخصوص استخراج برای ماینینگ بیت کوین وجود ندارد.
دستگاههای استخراج در مدلها و برندها و قدرتهای گوناگون (ریت تراهش) تولید میشوند. در اینجا منظور از قدرت میزان پردازش برحسب هشی است که دستگاه میتواند آن را انجام دهد.
اگر معیار مصرف انرژی و تعرفه برق را در نظر نگیریم، هرچه دستگاه استخراج قدرت بیشتری داشته باشد، سودآوری آن هم بیشتر است. قدرت دستگاههای استخراج را با میزان تولید هشبرثانیه نمایش میدهند. بهعنوان مثال، قدرت پردازش دستگاه استخراج Whatsminer M30s+ 108th حدود ۱۰۸ تراهشبرثانیه (TH/S) است.
تولیدکنندگان ماینرهای ایسیک بهطورمداوم دستگاههای جدیدی را با توان پردازشی یا همان هش ریت بیشتر به بازار عرضه میکنند. ورود ماینرهای قویتر به عرصه استخراج بیت کوین باعث ناکارآمدی یا از رده خارج شدن دستگاههای قدیمیتر میشود.
بنابراین، اگر میخواهید در گردونه رقابت صنعت ماینینگ باقی بمانید و بتوانید با سایر ماینرهای قدرتمند رقابت کنید، در وهله اول باید دستگاه بهروز و مناسب شرایط موجود بازار باشد. نکته مهم دیگر اینکه قیمت دستگاه ماینر روی درآمد تأثیری نمیگذارد؛ اما یکی از عواملی است که بر زمان بازگشت سرمایه اثرگذار است. و جالبتر اینکه قیمت دستگاه با قیمت بیت کوین دچار نوسان میشود به طور مثال اگر بیت کوین ارزش بالاتری پیدا کند قیمت دستگاه نیز افزایش پیدا میکن و بالعکس.
مصرف انرژی
هر دستگاه ماینر برق متفاوتی مصرف میکند؛ بنابراین، هنگام خرید ماینرهای استخراج باید این مسئله را مدنظر قرار دهید؛ چراکه هزینه برق مصرفی دستگاه ماینر نقش قدرت دستگاه یا هش ریت را در سودآوری از بین میبرد و حتی ممکن است باعث ضرر نیز شود. بهعنوان مثال، سودآوری دستگاهی با قدرت ۱۴ تراهش و مصرف برق ۱,۴۰۰ وات میتواند از سودآوری دستگاهی با توان ۵۰ تراهش و مصرف برق ۸,۰۰۰ وات بیشتر باشد.
قیمت بیت کوین
باتوجهبه اینکه ماینرها در ازای مشارکت در شبکه و استخراج پاداش خود را در قالب بیت کوین دریافت میکنند، قیمت بیت کوین یکی دیگر از عوامل سودآوری صنعت ماینینگ به حساب می آید. ماینرها مجبورند برای پرداخت هزینههای خود بیت کوین را به ارزهای رایج دیگری تبدیل کنند.
بنابراین، برای اینکه فعالیت سودآور باشد و بهبیان سادهتر دخلوخرج باهم بخواند، باید قیمت بیت کوین از میزان مشخصی بیشتر باشد. در اوایل سال ۲۰۱۹ که قیمت بیت کوین به ۳,۲۰۰ دلار رسید، بسیاری از ماینرها برای جلوگیری از ضرر دستگاههای خود را خاموش کردند.
کارمزد استخر استخراج
افزایش روزافزون محبوبیت بیت کوین و پیوستن بیشازپیش افراد به جمع عظیم ماینرها سبب شده است تا سختی شبکه چندهزار برابر افزایش یابد و درنتیجه، فعالیت انفرادی برای ماینرها دشوارتر شود.
امروزه، ماینرها بهطورمستقیم بیت کوین استخراج نمیکنند؛ بلکه همگی به محلی مجازی به نام استخر استخراج متصل میشوند و برای افزایش استخراج و ایجاد بلاک جدید، توان محاسباتی خود را با یکدیگر بهاشتراک میگذارند.
در ازای عضویت در این استخرها و استفاده از خدمات آنها، باید کارمزدی ناچیز به استخر پرداخت کنید. بهطورمیانگین کارمزد استخرهای استخراج معتبر حدود ۰.۰۱ تا ۳.۹درصد از درآمد حاصل از استخراج است.
سختی شبکه
در شبکه بیت کوین، حدودا هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید میشود و به یک ماینر تعلق میگیرد. فرض کنید که ماینری با تجهیزات فوق پیشرفته بتواند جواب معادله را مثلاً در ۵ دقیقه پیدا کند. این اتفاق باعث اختلال در کار شبکه و استخراج سریع تمام واحدهای بیت کوین میشود. به همین منظور، پارامتری به نام سختی شبکه در بیت کوین (Bitcoin Difficulty) تعبیه شده است.
باتوجهبه قدرت پردازش موجود، شبکه بهطورخودکار سختی یافتن پاسخ معادلات و ایجاد بلاک جدید را کم و زیاد میکند تا ماینرها بتوانند بهطورمیانگین در حدود ۱۰ دقیقه به جواب معادلات برسند. با اضافهشدن قدرت پردازش ماینرها، سختی افزایش و با کمشدن آن، سختی هم کاهش مییابد. در شبکه بیت کوین، سختی شبکه بعد از هر ۲,۰۱۶ بلاک (تقریباً هر دو هفته یک بار) مجدد تنظیم میشود.
سختی استخراج زیاد درکنار قیمت کم بیت کوین میتوانند باعث کاهش سودآوری ماینینگ باشند. زمانیکه ماینرهای قدرتمند وارد شبکه میشوند، سختی را افزایش میدهند و ماینرهای دیگر مجبور میشوند برای ماندن در رقابت، دستگاههای خود را بهتر و قدرتمندتر کنند.
دراینمیان، نباید تغییر میزان پاداش شبکه بلاکچین به ماینرها را فراموش کنیم؛ موضوعی که هر ۴ سال یک بار در رویدادی با نام هاوینگ به نصف کاهش پیدا میکند و درآمد ماینر بیت کوین را ۵۰درصد کاهش میدهد.
قوانین و سیاستهای کشورها درباره صنعت ماینینگ
قوانین و سیاستها بر سودآوری مستقیماً تأثیری نمیگذارد؛ اما میتواند کلیت سرمایهگذاری شما را بهخطر بیندازد و زمان بازگشت سرمایهتان را کاهش و یا افزایش دهد یا حتی ممکن است سرمایه خود را برای همیشه از دست بدهید.
اگر از علاقهمندان و دنبالکنندگان خبرهای مرتبط با ارزهای دیجیتال در کشورمان باشید، تاکنون متوجه این موضوع شدهاید که وضعیت قانونگذاری ارزهای دیجیتال و استخراج آنها چگونه است. در ایران هنوز قانون دقیق و مشخصی درباره این فناوری تصویب نشده است. حتی ممکن است تصمیمهای جدیدی که قانونگذاران اتخاذ میکنند، بهیکباره اوضاع را تغییر دهد. ولی درحال حاضر وزارت صنعت، معدن و تجارت شرایطی را برای گرفتن مجوز فارم قانونی و همچنین مجوز برای مونتاژ دستگاه های ماینر را ارائه کرده است.
در سال ۱۳۹۸، پلیس دههاهزار دستگاه ماینر را در ایران با عنوان کالای قاچاق ضبط کرد. اغلب این دستگاهها اکنون با عرضه دستگاههای استخراج جدید دیگر نمیتوانند سودآوری مناسبی داشته باشند و بهنوعی سرمایه بسیار زیادی تاکنون بهدلیل نبود شفافیت قانونی از بین رفته است.
طبق مصوبه هیئتدولت در سال ۱۳۹۸، صنعت ماینینگ بیت کوین بدون دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت غیرمجاز است و جریمه مالی دارد. همچنین طبق این مصوبه، هزینه برق ماینینگ با تعرفه برق صادراتی (بهطورمتوسط ۹۶۵ تومان بهازای هر کیلوواتساعت) محاسبه میشود که همین امر سودآوری استخراج بیت کوین را در ایران تحتتأثیر قرار میدهد. نکته دیگر اینکه واردات دستگاههای استخراج هم باید با مجوز انجام شود.
بنابراین، فقدان قطعیت قوانین دربارهی شرایط این صنعت در آینده، یکی از ریسک های مهمی است که فعالان حوزهی ارز دیجیتال، بهخصوص استخراج را در ایران تهدید میکند.
درآمد استخراج بیت کوین را چطور محاسبه کنیم؟
چگونه باید میزان درآمد ماهانه بیت کوین را محاسبه کرد؟ از کجا بفهمیم که درآمد دستگاه ماینر چقدر است؟ بهترین راه برای محاسبه سودآوری ماینرها، مراجعه به ماشینحساب ماینینگ است.
با واردکردن قدرت پردازش دستگاهها و میزان برق مصرفی و هزینه برق در ماشینحساب استخراج، میتوانید بهطورتخمینی درآمد خود را محاسبه کنید. سپس با حسابکردن میزان هزینههای کلی مثل هزینه خرید دستگاه و تجهیزات، میتوان زمان بازگشت سرمایه را تخمین زد.
ماشین حساب ماینینگ ارزدیجیتال
از ماشین حساب ماینینگ برای محاسبه سودآوری استخراج میتوانید استفاده کنید. کار با این ماشینحساب بسیار ساده است. همانطورکه در تصویر بالا مشاهده می شود، ابتدا باید ارز دیجیتال مدنظر خود (مثلاً بیت کوین) را مشخص کنید
- سپس مشخصات دستگاه استخراج (قدرت پردازش و مصرف برق) و هزینه برق مصرفی (صنعتی، صادراتی و…) و کارمزد استخر استخراج را وارد کنید
- تا میزان سودآوری لحظهای استخراج نمایش داده شود. همچنین، از قسمت دستگاه استخراج
- میتوانید دستگاه مدنظر خود را انتخاب کنید تا قسمت مشخصات بهطورخودکار تکمیل شود.
فراموش نکنید ماشینحساب استخراج، درآمد را براساس قیمت و سختی استخراج لحظهای بیت کوین محاسبه میکند. همچنین اگر قیمت یا سختی در آینده تغییر کند، درآمد شما و زمان بازگشت سرمایه هم تغییر خواهد کرد.
بهعنوان مثال، اگر دستگاه ماینر بهجز هزینه برق ماهانه ۱میلیون تومان سودآوری داشته باشد و هزینه تمامشده ما برای دستگاه ماینر بهعلاوه تجهیزات جانبی حدود ۱۰میلیون تومان باشد، با فرض ثابتماندن قیمت بیت کوین، سختی شبکه و سلامت دستگاه، بازگشت سرمایهتان حدود ۱۰ ماه بهطول خواهد انجامید.
حتماً به این نکته توجه کنید بهدلیل وجود عوامل پیشبینینشدنی، گاهی بازگشت سرمایه از زمان برآوردشده سریعتر میشود و گاهی نیز ماهها از زمان برنامهریزیشده دور میشویم.
مسئلهای که در این مقاله بسیار جالب است و بهنوعی زنگخطری برای ماینرهای ایرانی بهشمار میآید، تغییر تعرفه برق استفادهشده برای ماینینگ از صنعتی و حتی خانگی به برق صادراتی است. بیشک این تغییر رویه بهضرر بسیاری از فعالان عرصهی ماینینگ خواهد بود و بسیاری از آنها را وادار میکند تا دستگاههایشان را از برق بکشند.
درنهایت باید بگوییم که ماینینگ فعالیتی جدید و بهطورکلی سودآور است؛ اما نمیتوان آن را راه میانبری برای طیکردن راه یک شبه پولدار شدن دانست. اگر فرد بدون دانش و آگاهی کافی این کار را انجام دهد، چهبسا خسارت هم ببیند.